Պետություն, որտեղ արվեստն արդեն արժեք չունի․ Մինասի ոչնչացող որմնանկարները (լուսանկարներ)
Որքան էլ քննադատենք Սովետական միության իշխանություններին ու նրանց վարած քաղաքականությունը, այնուամենայնիվ, պետք է ընդունենք, որ այդ պետությունը և՛ սպանում էր արվեստի գլուխգործոցներ կերտողներին, և՛ պահպանում էր արվեստի գլուխգործոցները։ Այդ առումով՝ նրանք բացառիկ էին։ Մենք կարողացանք ձեռք բերել անկախություն ու հիմա կանգնած ենք կոտրած տաշտակի առաջ։ Մենք սիրում ենք բարձրաձայն ասել, հպարտանալ ու բոլորին տեղեկացնել, որ մեր երկիրը թանգրան է բաց երկնքի տակ։ Դա ուրախալի է, սակայն նաև սարսափելի։
Բավական է պտտվել Հայստանի Հանրապետության տարածքում ու ականատես կլինեք կիսաքանդ տաճարների, եկեղեցիների, որոնք գնում են դեպի կործանում։ Այստեղ պետք է հիշել մեր լավագույն նկարիչներից մեկին՝ Մինաս Ավետիսյանին, ում ուղղակի սիրում ենք, սակայն ոչինչ էլ չենք կարողանում անել ի նշան նրա հանդեպ մեր սիրո: Մինասին սիրելու համար պետք է փրկել նրա որմնանկարները, որոնց մի մասն ուղղակի ոչնչանում է։
Արդեն 30 տարի է, որ չենք կարողանում փրկել Մինասի այն որմնանկարները, որոնք կործանման եզրին են։ Չենք կարողանում, քանի որ փող չկա բյուջեում։ Սա լավագույն պատճառաբանությունն է։
Եթե կարելի է տասնյակ հազարավոր դոլարներ ծախսել տոնածառի, կոնյակի, անիմաստ փառատոնների և տարբեր հիմարությունների վրա, ապա մի՞թե չի կարելի գումար ուղղել արվեստի գլուխգործոցները փրկելու համար։ Միանշանակ, կարելի է։ Այստեղից՝ ենթադրություն, որ կամ պետական ապարատում չկան մարդիկ, ովքեր հասկանում են այդ ամենից ու կբարձրաձայնեն, որ կարելի է այսինչ անիմաստ ծախսերի փոխարեն փրկել արվետի գլուխգործոցներ, կամ էլ կան, բայց նրանց լսող չկա։ Ինչևէ։
Գյումրիի կիսաքանդ գործարանում են գտնվում Մինասի «Գիշեր» և «Ցերեկ» որմնանկարները։ Տեսականորեն, վերջինս արդեն գոյություն չունի։ Այդ որմնանկարից մնացել է միայն մի քանի տոկոսը։ «Գիշեր»-ը նույնպես մեծամասամբ փչացել է, սակայն կա հույս, տարբերակ, ելք՝ այն փրկելու համար։ Զավեշտալին այն է, որ կիսաքանդ գործարանի դիմաց ապրող մարդկանց մեծ մասը նույնիսկ չգիտի, որ այդտեղ որմնանկարներ կան ու պատկանում են Մինասին։ Ուրախալի է նաև այն, որ Մինասի մի շարք որմնանկարներ փրկվել են, իսկ մի քանիսը գտնվում են ապահով տեղերում։
Վերջերս մեծ աղմուկ բարձրացավ «Գիշեր» որմնանկարի շուրջ, սակայն աղմուկն ինչպես բարձրացել էր, այնպես էլ լռեց։ Բարձրաստիճան պետական պաշտոնյաներից ոչ ոք չխոսեց այս հարցի շուրջ։ Ու երևի չեն էլ խոսի, քանի որ իրենց արվեստ պետք չէ, մշակույթ պետք չէ, ու նմանատիպ արժեքներ պետք չեն։ Ոմանք գիտեն, որ իրենք պատմության մեջ կմնան քայլելու, պաշտոն ստանալու, հիմն փոխելու ու ոչինչ չանելու համար։
Լավագույն քննադատը ժամանակն է։ Ու պետք է հավատալ, որ հրաշք տեղի կունենա ու Մինասի «Գիշեր» որմնանկարն ու «Ցերեկ» որմնանկարի պատառիկները կփրկվեն։