Թուրքերը վերանորոգում են մեր եկեղեցիները, իսկ մենք՝ ոչ․ Երերույքի քանդվող տաճարի լուռ ավերակները (լուսանկարներ)
Երբ Շահան Շահնուրը գրեց իր «Նահանջ առանց երգի» վեպը, քննադատեց հայ մարդուն, ասելով՝ «Դուն, հայ լակոտ, դու ամենեն շուտը կփոխվիս անասունի, եթե օր մը իսկ մնաս առանց վիշտի», նա դարձավ հայ ժողովրդի թշնամին։ Այդպես եղավ, քանի որ մենք չենք ընդունում մեր սխալները։
Մենք չենք ընդունում մեզ քննադատողներին։ Մենք չընդունեցինք Խորենացուն, Շահնուրին, Գուրգեն Մահարուն։ Մենք հիմա էլ չենք ընդունում մեզ քննադատողներին։ Երբ խոսք է լինում Արևմտյան Հայաստանում քանդվող հայկական եկեղեցիների մասին, մենք ջանք ու եռանդ չենք խնայում՝ հայհոյելու համար այն քրդերին ու թուրքերին, ովքեր քանդում են մեր եկեղեցիները։
Եթե ուղիղ նստենք ու խոսենք, ապա թուրքի ու քուրդի համար ոչ մի արժեք չունի մեր եկեղեցին։ Նրանք մահմեդական են ու տեսականորեն, նրանց համար ոչ մի արժեք չունի հայկական եկեղեցին, հատկապես այն դեպքում, երբ այդ եկեղեցին գտնվում է իրենց տարածքում։ Որքան էլ այդ հողերը մեր պատմական հողերն են, սակայն հիմա գտնվում են Թուրքիայի տարածքում։ Այդ հողերի մեծ մասը մենք անձամբ ենք նվիրել մեր կեղտոտ ձեռքերով։
Իսկ քանդելու հետ մեկտեղ, Թուրքիան վերականգնում է նաև մի շարք եկեղեցիներ ու պատմամշակութային կոթողներ։ Այլ հարց է, թե այդ կոթողները օգտագործվում են որպես մզկի՞թ, թե՞ թանգարան, սակայն նրանք վերանորոգվում են։ Թուրքիայի կառավարության ջանքերով վերանորոգվեց մեր պատմամշակութային հրաշքներից մեկը՝ Վանի «Սուրբ Խաչ եկեղեցին»։ Իսկ ի՞նչ ենք վերանորոգել մենք։ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կան բազմաթիվ կիսաքանդ, կիսաավեր եկեղեցիներ, որոնք չեն վերանորոգվում։ Դրանք քանդվում են մեր աչքի առաջ։ Այդպիսի կոթողներից է Անիպեմզայում գտնվող Երերույքի տաճարը, որ կառուցվել է 4-5-րդ դարերում։ Սա մեր հնագույն տաճարներից մեկն է, որ կառուցվել է հեթանոսական տաճարի տեղում։ Ուղղակի անհնար է առանց զարմանքի տեսնել այս հսկային, որն անգամ իր քանդված տեսքով շարունակում է պահպանել հայ ճարտարապետության հանճարն ու վեհությունը։
Իսկ ինչո՞ւ մենք չենք վերանորոգում Երերույքը։ Հարց, որը կունենա ստանդարտ ու ավանդական պատասխան․ «Դա կապված է մեծ գումարների հետ»։
Կարելի է հավատալ այս պատասխանին, երբ իրոք տեսնենք, որ մեր երկրում գումարներ չկան ու չեն եղել, բայց երբ տեսնում ենք, որ գումարներ կան, ու դրանք ծախսվում են այլ նպատակներով, այդ դեպքում չենք հավատում։ Մենք կարող ենք միլիոնավոր դոլարներ ծախսել ու կառուցել ճարտարապետության հետ կապ չունեցող մի կառույց, որի գլխավերևում դրված խաչը կարող է փաստել միայն, որ սա եկեղեցի է, սակայն փոխարենը կթողնենք, որ քանդվի Երերույքը։ Եվ հասկանալով այս ամենը, շատերին մնում է միայն համաձայնվել Շահան Շահնուրի հետ ու հավատալ, որ Արևմտյան Հայաստանի եկեղեցիները թուրքերն ավելի շուտ կվերանորոգեն, քան մենք՝ Երերույքի տաճարը։