Ինչ մտավախություն պետք է ունենա Երևանը՝ ռուս-թուրք-ամերիկյան խճճված հարաբերություններից
Իրադրությունը Հայաստանի շուրջ շարունակում է թեժանալ։ Մի կողմից Իրան-ԱՄՆ առճակատումը, որը սրվում է ժամ առ ժամ, մյուս կողմից՝ Ռուսաստան-Թուրքիա-ԱՄՆ խճճված հարաբերությունները` ռեգիոնալ ընդհանուր պատկերը դարձնում են չափազանց ինտրիգային ու դրամատիկ զարգացումներով լի։
Եթե ԱՄՆ-Իրան առճակատումը հասկանալի է, որովհետև գործ ունենք տասնամյակներ շարունակ իրար հետ խնդիրներ ունեցող երկրների, այսպես ասած՝ նույնիսկ պատմական հակամարտության հետ, որը հերթական սրացման փուլում է գտնվում, ապա Ռուսաստան-Թուրքիա-ԱՄՆ հարաբերությունների մասով ինտրիգը չափազանց մեծ է։
Ամեն բան սկսվեց նրանից, որ Թուրքիան որոշեց Ռուսաստանից գնել Ս-400 զենիթահրթիռային համալիրներ։ ՆԱՏՕ-ի անդամ պետության կողմից ռուսական սպառազինության ձեռքբերումը, անկեղծ պետք է արձանագրել, որ աննախադեպ երևույթ է` հաշվի առնելով Մոսկվա-Բրյուսել (Հյուսիս-ատլանտյան դաշինքի կենտրոնակայան) ու Մոսկվա-Վաշինգտոն հարաբերությունների ներկայիս վիճակը։
Այս համատեքստում հասկանալի է, որ Միացյալ Նահանգները ոչ մի կերպ չի հաշտվում այն մտքի հետ, որ իր ամենից կարևոր դաշնակիցներից մեկը, ի դեմս Թուրքիայի, գնացել է մի քայլի, որը եթե մի փոքր ավելի խիստ պահպանողական դիրքերից մոտենանք, համազոր է դավաճանության։ Առայժմ Վաշինգտոնը բավարարվում է այսպես ասած՝ թեթև սանկցիաներով ու նախազգուշական հայտարարություններով, սակայն Անկարան կարծես թե շարունակում է մնալ անդրդվելի։ Միացյալ Նահանգները պատճառաբանում է, որ ռուսական սպառազինությունները անհամատեղելի են ՆԱՏՕ-ական սպառազինությունների համար ու կարող են ստեղծվել սպառնալիքներ, օրինակ, դաշինքի ավիացիայի համար։
Սակայն Անկարան էլ հակադարձում է, որ նախ՝ Սիրիայում էլ կան Ս-400 համակարգեր, սակայն ամերիկյան ավիացիան թռիչքներ իրականացնում է ու ոչ մի խնդիր չի առաջանում, և ապա, իրենք ռուսական համակարգերը այնպիսի տեղերում կտեղակայեն, որոնք դուրս են ՆԱՏՕ-ի անվտանգային հսկողության դաշտից։ Հենց այս մասին են ընդամենը նախօրեին խոսել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ու ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը։ Երկու նախագահները հանդիպելու են հունիսի վերջին՝ ճապոնական Օսակայում կայանալիք G20 գագաթնաժողովի ժամանակ։ Նույն գագաթնաժողովի շրջանակներում հանդիպելու են նաև Էրդողանն ու Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը։
Հասկանալի է, որ Թուրքիայի համար ռուսական սպառազինություն ունենալն իր զինանոցում՝ նշանակում է հաղթաթուղթ ընդդեմ ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի, որտեղ գործերն այնքան էլ լավ չեն։ Իսկ դա նշանակում է, որ Անկարայի սուվերենիտետի մակարդակը դրանով բարձրանում է։ Մոսկվայի համար, հասկանալի է, որ այս իրադրությունը ձեռնտու է։ Ըստ էության, իրականացվում է ՆԱՏՕ-ի օդային տարածքի ճեղքում՝ Թուրքիայի միջոցով։
Այս ամենի հետ Հայաստանն, իհարկե, ուղղակիորեն կապ չունի, սակայն եթե հարցին անդրադառնանք հայ-թուրքական հարաբերությունների տեսանկյունից, ապա միանշանակ հասկանալի է, որ Մոսկվա-Անկարա մերձեցումը ամենևին Երևանի օգտին չէ, ու կարող է հանուն Անկարայի Մոսկվան հավելյալ ճնշումներ սկսել Երևանի հանդեպ, կամ ավելացնել եղած ճնշումները։
NEWSPRESS.am