Պարզվում է՝ Բաքվում ամեն բան չէ, որ հիանալի է
Մինչ Բաքուն ամեն առիթի ռազմատենչ բառապաշարով հայտարարում է, որ հետ է վերադարձնելու իր «կորցրած տարածքները», ներառյալ՝ Արցախը, պարզվում է, որ բուն Ադրբեջանում վիճակն այնքան էլ լավ չէ, և ռազմատենչ բառապաշարի խստացումը ուղիղ համեմատական է ներքին վիճակի վատացմանը։ Ամեն ինչ սկսվեց մի քանի տարի առաջ, երբ նավթի համաշխարհային գնի վայրիվերումները հարվածեցին նաև Ադրբեջանի տնտեսությանը։ Մանաթը արժեզրկվեց ավելի քան իր արժեքի կեսով, բարեկեցության մակարդակն ընկավ։
Իհարկե, Իլհամ Ալիևի վարչակազմը փորձեց իրավիճակի կայունությունը պահպանել արդեն կուտակած արտարժութային միջոցները բորսա նետելով և ինտերվենցիաներ անելով, մանաթի փոխարժեքը պահպանելու համար գոնե ինչ որ հաստատուն մակարդակում, սակայն պարզ էր, որ այդկերպ երկար հնարավոր չէր լինելու շարունակել, իսկ արտարժույթ պետք է խնայվեր, քանի որ ամեն դեպքում «նավթային պատերազմները» ընդհանուր աշխարհաքաղաքական վերադասավորումների ներկա փուլի բաղկացուցիչն են և մնայուն են լինելու գոնե մի տասնամյակ, ու պատահական երևույթ չեն ամենևին։ Սրան հաջորդեց արդեն ադրբեջանական բյուջեում ռազմական բաղադրիչի նկատելի կրճատումները։ Այն ոգևորվածությունը, որը կար 2010-ականների սկզբներին և 2000-ականների վերջերին, երբ տարեկան միանգամից 4-5 միլիարդ դոլար կարելի էր նետել սպառազինություններ գնելուն և դրանով ներքին լսարանի ռազմատենչ զգացողություններին հագուրդ տալ, այլևս, կարելի է ասել, որ չէր կարողանում աշխատել։
Ամեն դեպքում, պետությունն ուներ սոցիալական պարտավորություններ իր քաղաքացիների հանդեպ և որոշվեց տնտեսումների անցնել։ Հաջորդ ցուցիչը, որն ակամա մատնեց Ադրբեջանում սոցիալ-տնտեսական վիճակի ոչ այնքան բարվոք լինելու մասին, գնաճն էր։ Նույնիսկ պաշտոնական թվանկարված վիճակագրությունը չկարողացավ կոծկել դա։ Հատկապես, որ գնաճի հետ կապված, բարեկեցության անկման հետ կապված՝ առանձին քաղաքներում եղան բողոքի ցույցեր, ժողովրդական հուզումներ, որոնք բավական մեծ ջանքերի գնով կարողացավ Ալիևի վարչակազմը զսպել։ Ադրբեջանն առհասարակ բավական բարդ պետություն է, որքան էլ կողքից կարող է թվալ, թե այնտեղ ամեն ինչ պարզ է ու հստակ։ Կլանային համակարգ, տարբեր թայֆաներ, մոնոպոլիաներ, միջկլանային և միջթայֆայական հարաբարություններ ու դրանց պարզում, էթնիկ խայտաբղետություն, որոնք նաև ձգտում են ինքնորոշման, սրան գումարած՝ գրեթե բռնապետական վարչակազմ, արտաքին ճնշումներ։
Այս ամբողջը ադրբեջանական իրականության բաղկացուցիչներն են, որոնք տասնամյակներով գոյություն ունենալով, արմատակալել են ու ձևավորել յուրատեսակ կոնգլոմերատ, որտեղ գործում են սեփական օրենքներն ու պայմանավորվածությունները։ Եվ ահա նավթադոլարներով հավասարակշռություն պահվող այս երկրում երբ նվազում են այդ դոլարները, զուգահեռ՝ ավելանում արտաքին ճնշումը՝ համադրած պատերազմում պարտվածի հոգեբանական դժվարությունների հետ, որոնք ունեն հատկապես իշխող կլանն իր արբանյակներով, պարզվում է մի պատկեր, որտեղ ռազմատենչ բառապաշարի օգտագործումը ներքին սպառման լսարանի համար միակ աշխատող զենքն է դառնում ու նաև ուշադրություն շեղելու միջոցը։ Բանն այն է, որ հիմնականում ԵՄ և այլ միջազգային կառույցների ճնշման տակ, Ալիևի վարչակազմը ստիպված եղավ գնալ զիջումների, ազատ արձակելով Իլհամ Ալիևի հիմնական ախոյան Իլգար Մամեդովին։
Վերջին ճնշման արդյունքում բլոգեր Մեհման Հուսեյնովը ոչ միայն ազատ արձակվեց, այլ նաև նրան արտոնվեց դուրս գալ երկրից։ Իսկ ահա այս տարվա մարտին, Ալիևի վարչակազմը որոշեց գնալ մի քայլի, որը էլի կարելի է համարել միջանկյալ լուծում․ դարձելիության հետ խնդրահարույց հարցեր ունեցող վարկերի մի մասը որոշվեց պարզապես դուրս գրել, ասել է, թե՝ թեթևացնել բնակչության վարկային բեռը, մեղմել սոցիալական լարվածությունն ու դժգոհությունը, որը օր օրի հասունանում է և գոնե Բաքվի «Դիքլաշ» առևտրի կենտրոնի հրդեհի դեպքից և դրան հաջորդած զարգացումներից ելնելով, կարող է արագորեն վերափոխվել քաղաքական դժգոհության և վերաճել արդեն իշխանափոխության կամ իսկական հեղափոխության, հանգամանք, որ լավ հասկանում են Բաքվում, դրա համար էլ հրդեհից հետո, հենց եղան ցույցեր և հնչեցին քաղաքական բնույթի պահանջներ՝ իշխանությունն արագ արձագանքեց և սկսեց առևտրականների կորուստները փոխհատուցել։
NEWSPRESS.am