Բացառիկ կադրեր՝ 1949-ին Ղազախստանում տեղի ունեցած առաջին ատոմային ռումբի փորձարկումից (տեսանյութ)

ԽՍՀՄ-ում ատոմային զենքի ստեղծման աշխատանքները սկսվեցին դեռ 1930-ական թվականներից։ Այդ աշխատանքները գաղտնի էին պահվում ու այդ գաղտնիությունն ավելի մեծ խորություն ստացավ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսելուն պես։

Պատերազմի սկսելուց հետո այդ ծրագիրը մի փոքր թուլացավ։ Սակայն պատերազմի ավարտից հետո այն ավելի մեծ թափ ստացավ։ 1949 թվականի օգոստոսի 29-ին Ղազախստանի Սեմիպալատինսկի մարզում կառուցված ռազմակայանում տեղի ունեցավ առաջին ատոմային ռումբի փորձարկումը: Դա պետական գաղտնիք էր:

Սակայն ԱՄՆ-ն կարողացավ տեղեկություններ իմանալ այդ գաղտնի պայթյունից։ 1949 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ԱՄՆ հատուկ օդերևութաբանական հետախուզական ծառայության ինքնաթիռը Կամչատկայի շրջանում օդի նմուշ վերցրեց: Այնտեղ իզոտոպներ հայտնաբերվեցին, որից հետևություն արվեց, որ ԽՍՀՄ-ում միջուկային պայթյուն է տեղի ունեցել:

Որքան էլ ԽՍՀՄ-ը փորձում էր այդ ամենը գաղտնի պահել, սակայն, այնուամենայնիվ, ԱՄՆ հետախուզական ուժերը կարողացան ինֆորմացիա ստանալ։ Ատոմային զենքի փորձարկումը նկարահանվեց։