«Ըստ էության «Ինտրիգային սեռ»-ը ֆեմինիստական վեպ է»․ հարցազրույց Հովհաննես Թեքգյոզյանի հետ
Լուսանկարը՝ Ջոնաթան Սիբա Մորալեսի
Գրող, դրամատուրգ Հովհաննես Թեքգյոզյանն արդեն 2-3 տարի է, ինչ ապրում, ուսանում և ստեղծագործում է Ֆրանսիայի Ստրասբուրգ քաղաքում։ Օրեր առաջ գրողը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում էր կատարել, որից էլ տեղեկացանք, որ նա ավարտել է իր նոր՝ «Ինտրիգային սեռ» վեպը։
NEWSPRESS.am Culture-ը ներկայացնում է հարցազրույց՝ Հովհաննես Թեքգյոզյանի հետ, որտեղ գրողը խոսում է իր եվրոպական հաջողությունների ու նոր վեպի մասին։
-Արդեն ինչքա՞ն ժամանակ է, որ ապրում եք դրսում։ Ինչո՞վ եք զբաղվում։ Մտածելակերպի փոփոխություն եղե՞լ է։
-Որքան ժամանակ… Չգիտեմ, երևի մի երկու ամիս առաջ, ինձ բռնացրի մի մտքի վրա. առաջ, իմ հետագա գործողությունների մասին մտածելիս, սովորաբար, գործածում էի «կյանքը դասավորել» արտահայտությունը։ Վերջերս, երբ միտքս, ինձնից անկախ, սկսեց առաջ քաշել «կյանքը շարունակել» լակոնիկ ձևակերպումը, զարմանալի թեթևություն և հրճվանք ապրեցի։ Փաստորեն, կարողացել էի ինքս ինձնից դուրս գալ և ձերբազատվել իրերի ու սեփականության զարհուրելի շղթայից, որը ներսի ու դրսի հստակ սահմաններ է գծում։ Իսկ ավելի անկեղծ՝ ինչ ինձ հիշում եմ՝ դո՜ւրս, թռչելու, փախչելու, հեռանալու զգացումներ եմ ունեցել, երևի առաջին հերթին հենց ինքս ինձնից հեռանալու ինչպես ասում են՝ զումվելու, ու հեռանալով՝ մշտապես եկել եմ էն եզրահանգմանը, որ իմ միակ ընկերներն իմ մտքերն են, որոնք ընկերներ չունեն։ Իսկ ինչո՞վ եմ զբաղվում… Անընկեր մտքերիս հետ ընկերություն անելով։
-Ի՞նչ հաջողություններ ունեցավ Ձեր «Փախչող քաղաք» վեպը Եվրոպայում։ Արդյո՞ք հավանեցին եվրոպացի ընթերցողները։
-Հաջողության զգացում՝ կապված «Փախչող քաղաքի» հետ, մի քանի անգամ ունեցել եմ։ Առաջինը, երբ, կինովիպակը գրելիս, հասկացա, որ թոթափել եմ իմ նախկին ստեղծագործություններում առկա միստիկ, սյուրռեալիստիկ, մոգական ռեալիզմին հատուկ շերտերը. ավելի ճիշտ՝ ոչ թե թոթափել, այլ պոստմոդեռնիզմի դաշտ եմ բերել։ Երկրորդ հաջողության զգացումը, երբ գիրքը գրելուց վեց տարի անց այն տպագրվեց և չապրված վախով հասկացա, որ «Փախչող քաղաքը» մեծ իրադարձությունների արանքում տեղ գտած դադարի արտահայտությունն է (գրքում նկարագրված միջադեպերն անկասելի հաջորդականությամբ սկսեցին իրականանալ)։ Հետո, գրական գործակալ Արևիկ Աշխարոյանի աշխատանքի շնորհիվ օտարերկյա տպագրիչների հետաքրքրություն էր գրքով, թեև Եվրոպա աշխարհամասում «Փախչող քաղաքը» կտպագրվի այս տարի ու հենց Ֆրանսիայում։ Փաստացի ևս մեկ անակնկալ… Իսկ հետագայում… Կարծում եմ՝ «Փախչող քաղաքը» դեռ անակնկալներ ինձ կմատուցի, մինչև կարողանամ նրանից ևս ձերբազատվել․․․
-Կպատմե՞ք Ձեր նոր վեպի մասին։ Ինչի՞ մասին է այն ու ինչո՞վ է տարբերվում այս վեպը Հայաստանում գրված Ձեր վեպերից։
-«Ինտրիգային սեռի» գաղափարը մոտ հինգ տարի առաջ էր հասունացել։ Երկար ճանապարհ անցած գործ է, որը մի քանի տարի հետս անընդհատ ապրում ու մեռնում էր։ Վեպը չորս մասից է։ Չորս կանանց, դերասանուհիների և նրանց հետ տեղի ունեցած վթարների կիսադոկումենտալ պատմությունն է, երկ, որը գրել եմ չորս տարբեր ժամանակաշրջաններին հատուկ չորս տարբեր ոճերով, բառապաշարով ու զգացողություններով։ Ըստ էության ֆեմինիստական վեպ է։ Այսքանը…
-Ե՞րբ ընթերցողը կծանոթանա վեպին, ու ի՞նչ հաջողություններ եք ակնկալում։
-Չգիտեմ, չգիտեմ… Հաջողության մասին ինչ մտածեմ… Երևի կարևորը՝ կարողացա «Ինտրիգային սեռն» ավարտել, մնացածն արդեն ինձնից ու վեպից անկախ է։ Ավելին՝ ինքը՝ «Ինտրիգային սեռն» է սուվերեն օրգանիզմ, ուր մնաց հաջողությունը… Մանավանդ որ հաջողության մասին մտածելիս, հաճախ տարօրինակ դետալով, տվյալ դեպքում՝ դետալը վեպն է, մի հսկայական պաստառ եմ տեսնում։ Իրականությունը հենց էդ մի դետալն է, իսկ հաջողությունը՝ կողքի չերևացող պատկերները։ Արդյունքում տեսածդ մի դետալը պիտի ինստալացնես, կողքի չերևացող պատկերները հավաքես, կինոյի նման, կադրերի շարք կազմես, որ էդ ամբողջի մեջ հասկանաս, թե ինչ է իրենից ներկայացնում հաջողությունը…