Սյունիքի կանաչ խաբկանքը
Սյունիքի մարզում ժպտում ես, մինչև... Ժպտում ես՝ կանաչ է, թեև նոսր, անտառ է՝ անբացատրելի խաբկանք է․ անտառներն անտառաթփուտներ են։ Նախ կանաչը տանում է վեր, այնուհետև կանաչ նոսրությունն ու պոչերը քաշում են վար։ Ու չգիտես՝ երկնքո՞ւմ ես, թե՞ երկրի վրա, կանաչ դրա՞խտ է, թե՞ պղնձամոլիբդենային դժոխք։ Ճանապարհը տանում է երկինք՝ մինչև ամպերից էլ վեր, սակայն նույն ճանապարհն իջեցնում է անդունդ՝ հանքարդյունաբերական իրականությունը։
Այցելուները կարող են նայել վեր, նայել վար, տարուբերվել դրախտի և դժոխքի միջև, իսկ մարզի բնակիչները ստիպված են ոչ միայն միշտ վար նայել, այլև ապրել վայրէջքի մեջ։
Կարելի է հայերենի գանձարանում գտնել համապատասխան ասացվածքներ՝ բնորոշելու Սյունյաց աշխարհի վայրիվերումներն ու հակադրությունները․ սակայն այդ գանձարանն առոչինչ է՝ մարդը թանկ ռեսուրս է, առողջությունը թանկ է․ նման արտահայտություններին։
Սյունյաց աշխարհում՝ ինչպես Հայաստանի ցանկացած անկյունում, գեղեցիկն ու տգեղը, սերը և ատելությունը, աղքատությունը և շքեղությունը, ապրում են հարևանությամբ, անգամ ժամանակ առ ժամանակ այցելում են միմյանց։
Իսկ մարդիկ պարզապես ստիպված կուլ են տալիս ամենօրյա իրենց երկաթի, պղնձի ու մոլիբդենի չափաբաժինը, շնչում են անտառի թթվածնով հագեցած թունավոր մետաղների գարնանային բույրերը և զմայլվում նոսրուտով։
Սյունեցիները չափավոր երջանիկ են, քանի որ շատ երջանկությունը կարող է նրանց հասցնել կամ Արծվանիկի պոչամբարի հարևանությամբ, կամ էլ Գեղանուշի․ իհարկե պոչամբարալճային փիրուզագույնը զգլխիչ է, սակայն գեղեցկությունը խաբեություն արժե։
Արծվանիկի պոչամբարը շնչում է 300 միլիոն տոննա թունավոր զանգված․ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի ֆաբրիկայի հարուստ պոչերի առատությունը գնահատվում է․ բնակիչներն իրենց վրա և իրենց մեջ են կրում այդ հարստությունը․ սնունդը, մազերը, հագուստը, առօրյան հագեցած է պոչամբարային «հարստությամբ»։ Հանքարդյունաբերությունն անտառների փեշով լցվում է գետերը և անցնում բնակիչների առօրյան, իսկ մարդիկ անվճար կուլ են տալիս հանքարդյունաբերական հացը, պոչամբարային լոլիկն ու վարունգը, երբեմն նախաճաշում անտառների ծանր մետաղային մուրաբաներով․ ոչ միայն ամռանը, նաև ձմռանը, ոչ միայն թարմ, այլև պահածոյացած թունավոր նյութերը կլոր տարին բնակիչներին ապահովում են թունավոր մետաղային չափաբաժնով։
Ի դեպ, անվճար․ չէ՞ որ մեր երկրում ոչինչ հենց այնպես չի տրվում․ անգամ թույնը։ Պղնձի, սնդիկի, մոլիբդենի չափաքանակների գերազանցում է արձանագրվել բանջարեղենի մեջ, իսկ սյունեցիները բանջարեղենն առատորեն օգտագործում են՝ այսպիսով անվճար օգտագործելով մարզի հարստությունը։
Իսկ Սյունքի մարզի անտառները տարին կլոր կանաչ են ու պտուղնառատ՝ ծառերը զարդարված են պոլիէթիլենային մշտադալար գույնզգույնով, այդպիսով ներգրավվելով բազմաթիվ զբոսաշրջիկների՝ իրենց աչքով տեսնելու մարզի անտառների հարուստ բերքը։
Դեպի խորախոր անդունդները և ձորերը պատված են թարմ աղբամնացորդներով, որը ևս զբոսաշրջիկներին հետաքրքրում է իր բաղադրությամբ և տարատեսակությամբ։ Կարելի է և՛ զբոսաշրջությունը զարգացնել, և՛ զբոսաշրջիկների իմացաբանականն ավելացնել հայրենի խոհանոցի և առ բնություն սիրո վերաբերյալ։
Իսկ գետերից կարելի է մանրամասներն իմանալ քիմիայի տարրերի միախառնումների և տարրալուծումների, միացությունների և տարասեռումների վերաբերյալ, իսկ գետերը շնչելիս պարզապես պետք է կենդանի երազանքներ պահես։
Կարճ ասած` գնացեք Սյունիք՝ բայց վերադարձեք։
Մի խումբ երիտասարդներ «Ռոյալ» ակումբում Պզոյին ծեծի են ենթարկել
Վարդան Ղուկասյանը կարևոր հայտարարություն է արել (տեսանյութ)
Հավաքվել ենք, որ մեր գյուղը փրկենք, հետո էլ ամբողջ Հայաստանը. տավուշցի փոքրիկներ (տեսանյութ)
«Քո բոլոր ընկերները սա են նայում, իրենց ընտանիքները սա են նայում, պատկերացնո՞ւմ ես»․ Աննա Հակոբյանը՝...
Որտե՞ղ է սիթքոմներով ապրած ու իր խաղացած կերպարների տակ մնացած Հայկ Մարությանը
Ինչ ցանել ես, այն էլ կհնձես. Ծիծեռնակաբերդում տեղի ունեցած միջադեպից հետո թերեւս, արժե թարմացնել ՔՊ-...
Երևանում 34-ամյա որդին Ավանում սպանել է մորը, ապա գնացել Կիևյան կամուրջ և այնտեղից իրեն ցած նետել
Խմբագիր Անժելա Թովմասյանին ոստիկանները բռնի ուժով փորձում են բերման ենթարկել (տեսանյութ)
Ինչպես է Աննա Հակոբյանն ինքնամոռաց պարում «Ամառ» ռեստորանում (տեսանյութ)
«Թքեմ Նիկոլի ու իրա կնգա երեսին». փողոցային առևտրով զբաղվող քաղաքացի (տեսանյութ)
