«1-2 ֆունտ ալյուր, 3 կոպեկ, իսկ տղամարդկանց՝ ոչինչ». ինչպես էին ապրում գաղթականներն Արևելյան Հայաստանում
1915 թվականի ցեղասպանությունից հետո Արևելյան Հայաստան եկան մեծ թվով գաղթականներ։ Երբ թերթում ենք այդ թվականների պարբերականները, հստակ տեղեկանում ենք, թե Արևելյան Հայաստանում ինչպես էին ապրում գաղթականները և ինչպես էին պահպանում իրենց գոյությունը։ Թիֆլիսում տպագրվող «Համբավաբեր» շաբաթաթերթում 1916 թվականին տպագրվեցին շատ հոդվածներ, որոնցում մանրամասն ներկայացվում էր, թե ինչպես էին ապրում գաղթականները։
«Գյուղերում ապաստանած փախստականները տեղավորված են մեծ մասամբ գոմերում կամ օդաներում՝ զիջած գյուղացիների կողմից առանց որևէ վարձի, իսկ քաղաքներում տեղավորված են չափազանց խիտ կերպով, բնակչության համար միանգամայն անհարմար շինություններում։
Երևանի նահանգում փախստականներին տրվում է օրական 1-2 ֆունտ ալյուր և 3 կոպեկ դրամ։ Խեղճերը այդ չնչին գումարով պետք է բավարարեն իրենց մնացած բոլոր կարիքները, այն է՝ աղի, նավթի, շաքարի, թեյի և այլ անհրաժեշտ մթերքներ, որ ստիպված են գնելու վաշխառու խանութպաններից առասպելական գներով․ օրինակ՝ աղը 5-6 կոպեկ, նավթը 9-11, շաքարը՝ 30-40, և այլն։
Պետք է շեշտել այն, որ արական սեռի 10-60 տարեկան անձերի նպաստ չէին տալիս։ Այս հարցում ամենից շատ է արտահայտում ադմինիստրացիայի քմահաճույքը, որովհետև աշխատանք գտնելը չափազանց դժվար է, մանավանդ ֆիզիկապես հյուծված փախստականների համար, ուստի նրանք ստիպված են քարշ տալ իրենց գոյությունը ընտանիքի մյուս անդամների մնացած ողորմելի նպաստով։
Փախստականների այս անմխիթար կացության գլխավոր պատճառներից մեկն էլ կազմակերպչական թերությունն է, բայց այս մասին հետևյալ անգամ
Ա․ Շարաֆյան»։
(Թիֆլիսի «Համբավաբեր» շաբաթաթերթ, 1916 թվականի հունվարի 10-ի համար)
Լուսանկարը վերցված է treasury.am կայքից։