Այս տարի Հայաստանի պետական պարտքը կհատի 7 միլիարդ դոլարի շեմը
Ինչպես հայտնի է, կառավարությունը այս տարի կես միլիարդ դոլարի նոր պարտք է վերցնելու, ամենայն հավանականությամբ, Համաշխարհային բանկից: Հարյուր միլիոն դոլարը ուղղվելու է պետության բյուջետային պարտավարությունների կատարմանը։ Հայաստանի արտաքին պարտքը, ապրիլի 1-ի դրությամբ, կազմում է վեց միլիարդ, 934 միլիոն դոլար, և երեք ամսում ավելացել է 12 միլիոն դոլարով՝ ըստ պաշտոնական վիճակագրության։
Բացի այս, պարզվում է, որ աճել է նաև ներքին պարտքը՝ ոչ ավել, ոչ պակաս, քան 56 միլիոն դոլարով։ Ստացվում է, որ պետությունն իր պարտավորությունների զամբյուղը ծանրացնում է և՛ ներքին, և՛ արտաքին ուղղություններով։ Ընդհանրապես, ընդունված է արտաքին պարտքի ավելացման հնարավորությունների դեպքում ներքին պարտքը չավելացնել, սակայն մեր կառավարությունում, ամեն դեպքում, այլ կերպ են մտածում։
Ներքին պարտքը բավական հակասական հասկացություն է, ըստ էության։ Նախ, այն ավելի թանկ է, քան արտաքին պարտքը, քանի որ ներքին պարտքի սպասարկումն ավելի ծախսատար է։ Մյուս կողմից, անկախ այդ թանկությունից, ներքին պարտքի դեպքում շրջանառությունը կատարվում է պետության ներսում, և այսպես ասած, փողը մնում է տնտեսության մեջ։ Թերևս, միակ ուրախալին այս ամենում այն է, որ պարտքի աճի տեմպը բանականին դանդաղել է, երևույթ, որը սկսվել էր դեռ նախորդ տարվանից։
Ֆինանսիստները այս երևույթը պայմանավորվում են վարկային նախագծերի կամ ծրագրերի կատարման ընթացքի ընդհանուր տեմպի դանդաղեցումից, և սա չի կարելի կապել, օրինակ, այն փաստի հետ, որ իշխանությունը խուսափում է պարտք վերցնելուց։
Միևնույնն է, պարտքերը վերցվել են այնքան, որ դրանք քայլ առ քայլ աճում են և ընթացքի մեջ էլ կան վարկային նախագծեր ու ծրագրեր, որոնք կյանքի են կոչվում, իսկ թե դրանց կյանքի կոչման տեմպերը արագանում կամ դանդաղանում են, դա արդեն այլ խնդիր է և հղի բացասական հետևանքներով, քանի որ դանդաղեցումը ծրագրի կյանքի կոչման, կարող է նշանակել նաև վարկային ծրագրով նախատեսված պարտավարությունների թերակատարում, ինչը կարող է բերել մնացած մասի սառեցման, տույժերի առաջացման և այլն։
Ամենայն հավանականությամբ, այս քաղաքականությունը պայմանավորված է, այսպես ասած, դեպի պարտքային անդունդ գլորման ընթացքը դանդաղեցնելու ցանկության հետ, քանի որ վերցված պարտքի չափը բավական վտանգավոր է և տարեկան մի քանի 100 միլիոն դոլարով ավելացումը եթե գումարվի վարկային կատարողականի հետ, կարող է երկիրը իրոք կանգնեցնել դեֆոլտի սպառնալիքի առաջ, քանի որ 2019-ին ՀՀ պետական պարտքը կհատի 7 միլիարդ դոլարի սահմանը և կհասնի 7,4 միլիարդի։
Սրան եթե ավելացնենք ներդրումային հոսքի կրճատումը կամ տրանսֆերների նվազումը, բավական մռայլ իրականություն է բացվելու Հայաստանի բնակչության համար, հատկապես, եթե հաշվի ենք առնում, որ 2020-ին Հայաստանն արտաքին պարտքի սպասարկման համար ծախսելու է մոտ մեկ միլիարդ դոլար, ավելի ստույգ՝ 850 միլիոն դոլար, ինչը լուրջ ճնշում է ողջ երկրի տնտեսության և հատկապես ֆինանսական սեկտորի վրա։
NEWSPRESS.am