Որդեկորույս մորը «գիժ անտեր» անվանած Արթուր Իսպիրյանն այժմ պապանձվել է. Մշակնախը քանդվում է, ինքը՝ լռությամբ աթոռ պահում
Մշակութային գործիչ, կոմպոզիտոր և, ի վերջո, ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից քանիցս «Տարվա լավագույն երգիչ» կոչման արժանացած Արթուր Իսպիրյանն այժմ վստահ չի կարողանում ասել՝ լա՞վ է, որ Մշակույթի նախարարությունը լուծարում են, թե՞ ոչ։
«Իմ քայլը» դաշինքով Երևանի ավագանու կազմում հայտնված երգիչ-կոմպոզիտորը նիստից առաջ, լրագրողից իմացավ, որ նախարարության աշխատակիցները բողոքի ակցիա են անում կառավարության շենքի դիմաց և պահանջում չլուծարել նախարարությունը։
«Հիմա դեռ բողոքո՞ւմ են»,-իրավիճակի մասին իր մեկնաբանությունը տալու փոխարեն՝ հարցրեց Իսպիրյանը և իմանալով, որ այդ պահին արդեն բողոքի ակցիան ավարտված է, ասաց․ «Հա՛, լավ է»։
Նա, ըստ էության, չպատասխանեց իրեն ուղղված հարցին, թե ճի՞շտ էր, թե՞ ոչ, որ նախարարությունը լուծարվեց։
«Դե խորհրդային տարիներից հետո այնքան էլ արդյունավետ չէր աշխատում, դժվարանում եմ պատասխանել՝ ճի՞շտ էր, թե՞ չէ․․․ դե կսպասենք կտեսնենք՝ ճիշտ էր, թե ոչ»,- պատասխանեց կոմպոզիտորը։
Սա մշակույթի ներկայացուցչի պատասխանն էր։ Այն, որ նախարարությունը արդյունավետ չէր աշխատում, դա իհարկե բոլոր ժամանակի իշխանությունների սխալ գործունեության արդյունք է։ Մշակույթի նկատմամբ անտարբերությունը բերեց դրան։ Այսօր հարկավոր էր ո՛չ թե վերջնականապես սպանել այդ մշակույթը, այլ վերակենդանացնել այն, զարկ տալ։ Ճիշտ կառավարման եղանակներ մտածելու, համակարգը ֆինանսավորելու, ծախսեր ներդնելու և մշակույթը զարգացնելու փոխարեն՝ ընտրվեց ամենակարճ ճանապարհը՝ նախարարությունը մասնատվեց։
Ինչպես պետք է, օրինակ, թատրոնների, համերգային ծրագրերի ու համանման այլ հարցեր լուծեն Կրթության և գիտության նախարարությունը կամ քաղաքաշինության կոմիտեն, որոնց այլևս վերապահված է այդ գործառույթը, դժվար է ասել: Ակնհայտ է, որ կառավարությունն այդպես էլ չհասկացավ, թե ինչ է նշանակում մշակութային քաղաքականություն, ու ստացվեց այն, ինչ ունենք այսօր։ Նախարարության լուծարմամբ՝ սար ու ձորեր խոստացող կառավարությունն ազատեց իրեն գլխացավանքից ու ծախսերի հոգսից։
Նոր կառավարությունը Հայաստանում ո՛չ միայն վերջնականապես սպանեց մշակույթը, այլև Ամանորի նախաշեմին աշխատանքից, ասել է թե՝ ապահովվածությունից, զրկեց մի քանի տասնյակ ընտանիքի։
30-40 տարի ոլորտում իրենց վաստակն ունեցած մարդիկ այսօր այլևս գործազուրկ են։ Այսպես է պատկերացնում երկրի վարչապետի ժ/պ-ն Հայաստանը՝ առանց սեփական մշակույթի։
Հենց սրա մասին պետք է խոսեր մշակույթի ներկայացուցիչ Իսպիրյանը, բայց լռեց․․․
Մեկ այլ պարագայում գուցե հայտնի կոմպոզիտորը տար իր գնահատականը, քննադատեր, ինչպես եղել է նախկինում՝ ժամանակ առ ժամանակ, սակայն այս պարագայում լռեց․․․
Լռեց, որովհետև սա իր դաշինքի ղեկավարի, իր առաջնորդի որոշումն է։
Լռեց, քանի որ յուրայինների սխալը քննադատել չի կարող։
Լռեց, քանի որ նրա համար կարևոր չէ, թե մի քանի տասնյակ տարբեր տարիքի ու կիրթ աշխատողներ նոր տարվա նախաշեմին ընդմիշտ զրկվեցին աշխատանքից, կարևոր չէ, որ հենց այդ մեռնող մշակույթի ներկայացուցիչն է ինքը․․․ Իսպիրյանի համար կարևորն այն է, որ նա, անկախ մշակույթի վախճանից, մնա իր ձեռք բերած աթոռին ու ինքն էլ գործազուրկ չդառնա․․․
Իսկ ինչու նա այդպես համեստորեն չէր լռում, երբ կառավարության դիմաց որդեկորույս մայրն անհույս ու ողբալով պահանջում էր բացահայտել իր որդու սպանությունը։ Անզուսպ տենչով Իսպիրյանը նետվեց կառավարության պաշտպանությանը, տարիներ շարունակ արդարության համար պայքարող անօգնական տիկնոջը ասելով՝ «Գիժ անտեր․․․»։ Այն ժամանակ հարկավոր էր իր ղեկավարին սիրաշահել խոսքով, իսկ այսօր՝ լռությամբ․․․ սա է քաղաքական գործիչ կամ ավելի ճիշտ՝ գործիք դարձած Իսպիրյանի մշակույթը․․․
Արմինե Մկրտումյան