ԱՄՆ-ն, իր դաշնակիցները պետք է վերանայեն մոտեցումները Հարավային Կովկասի նկատմամբ. զեկույց

«Ամերիկայի ձայն»․ ԵԱՀԿ տարածքում մարդու իրավունքների, անվտանգության և տնտեսական համագործակցության հարցերով զբաղվող ԱՄՆ Հելսինկյան հանձնաժողովն օրերս հրապարակել է «Պայքար Ռուսաստանի հետ․ նախապատրաստություն երկարաժամկետ ռուսական սպառնալիքի դեմ» վերնագրով զեկույցը, ուր անդրադարձել է արվել նաև Հարավային Կովկասի երկրներին, այստեղ Ռուսաստանի ազդեցության և ԱՄՆ քաղաքականության հարցերին։

Միացյալ Նահանգները և իր դաշնակիցները պետք է վերանայեն իրենց մոտեցումները Հարավային Կովկասի նկատմամբ՝ նման եզրակացության է հանգել ԱՄՆ Հելսինկյան հանձնաժողովում պատրաստված և օրերս լույս տեսած զեկույցը՝ «Պայքար Ռուսաստանի հետ․ նախապատրաստություն երկարաժամկետ ռուսական սպառնալիքի դեմ», որն առանձին գլխով անդրադառնում է Հարավային Կովկասին։

Բացի Հարավային Կովկասից, զեկույցն անդրադարձել է նաև Ռուսաստանի ազդեցությանը բազմաթիվ այլ տարածաշրջաններում՝ ընդգծելով՝ «Ամբողջ Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայում, Կենտրոնական Ասիայում, Կովկասում և Սևծովյան տարածաշրջանում, որոնք ԱՄՆ Հելսինկյան հանձնաժողովի ուշադրության կենտրոնում են, Միացյալ Նահանգները պետք է իրականացնի համապարփակ ռազմավարություն՝ Ռուսաստանին դիմակայելու համար»:

Զեկույցի համաձայն՝ «Հարավային Կովկասը ներկայում վերապրում է խորը քաղաքական և ռազմավարական փոփոխությունների մի շրջան, որը հիմնականում պայմանավորված է Ռուսաստանի ազդեցության փոփոխվող դինամիկայով: Ռուսաստանի պատերազմը Ուկրաինայում կլանել է նրա ռեսուրսները և էապես թուլացրել նրա ռազմավարական դիրքը Եվրոպայում և Եվրասիայում, այդ թվում՝ Հարավային Կովկասում»:

Ըստ զեկույցի՝ «Հայաստանը, որը ավանդաբար Ռուսաստանի ամենամոտ դաշնակիցներից մեկն է, արագորեն հեռանում է Մոսկվայից, մինչդեռ Ադրբեջանը որդեգրել է համագործակցային մոտեցում Ռուսաստանի հետ՝ հավասարակշռելով իր երկարատև կապերը Թուրքիայի՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրի հետ: Միևնույն ժամանակ, Վրաստանի «Վրացական երազանք» կառավարությունը վերջերս որդեգրել է ավելի բացահայտ ոչ լիբերալ և ռուսամետ դիրքորոշում, որը հակասում է իր բնակչության հիմնականում արևմտամետ տրամադրություններին»:

Անդրադառնալով Հայաստանին՝ Հենսինկյան հանձնաժողովի զեկույցը արձանագրում է, որ Ռուսաստանի ազդեցության նվազումը հատկապես տեսանելի է Հայաստանում: «2020 թվականի Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմից հետո, որի ընթացքում Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ հաղթանակ տարավ, Հայաստանն ավելի հեռացավ Մոսկվայից: Հետագա հարցումներում հայերը լայնորեն այն մտքին էին, որ Ռուսաստանը լքել է իրենց հակամարտության ժամանակ և չի կատարել իր պարտավորությունները որպես անվտանգության երաշխավոր»,- նշում են հանձնաժողովում:

Հրապարական հեղինակների ներկայացմամբ՝ վերլուծական շրջանակներում այն տեսակետն է, թե Ռուսաստանը աջակցություն է ցուցաբերել ադրբեջանական ռազմական գործողություններին՝ ուղղված Հայաստանի և այժմ արդեն բնակչությունից զրկված Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ ներառյալ Բաքվին զենքի գաղտնի մատակարարումներով Կրեմլի արբանյակը հանդիսացող ռեժիմի՝ Բելառուսի միջոցով: Ի պատասխան, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը բացահայտորեն քննադատել է Ռուսաստանի աջակցության պակասը և ձեռնարկել քայլեր՝ նվազեցնելու Հայաստանի կախվածությունը ռուսական ռազմական և տնտեսական կառույցներից: Սա ներառում է Հայաստանի անդամակցության փաստացի կասեցումը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունում (ՀԱՊԿ) և Արևմուտքի հետ սերտ կապեր հաստատելու ցանկության հստակ ցուցաբերումը:

Միևնույն ժամանակ, Հայաստանը ակտիվորեն բանակցություններ է վարում Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ և ձգտում է սերտ կապեր հաստատել Եվրոպական Միության ու Միացյալ Նահանգների հետ: Այս քայլերը վկայում են Հայաստանի՝ Ռուսաստանի հետ պատմականորեն սերտ կապերի խզման մասին, ինչը կարող է երկարաժամկետ ազդեցություն ունենալ տարածաշրջանային կայունության վրա՝ արձանագրում է զեկույցը: