Լեռնային Ղարաբաղի հայերը ենթարկվել են էթնիկ զտման․ Freedom House
Freedom House.
Freedom House-ն ուշադրությանն է հրավիրում Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերի իրավունքների խախտումների վրա, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական գործողությունների հետևանքով ստիպված եղան լքել տարածաշրջանը:
Տարիներ շարունակ Ղարաբաղի հայերը ենթարկվել են հարձակումների, ահաբեկումների, հիմնարար իրավունքներից զրկման և ստիպված են եղել լքել իրենց տները։ Այս գործընթացը աստիճանական և մեթոդական էր՝ նպատակ ունենալով ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որոնց պայմաններում հայերը չէին կարող մնալ և գոյատևել տարածաշրջանում:
Freedom House-ի միջազգային հետաքննությունն այլ իրավապաշտպան կազմակերպությունների հետ համատեղ հաստատել է, որ Ադրբեջանը գործել է Ղարաբաղից հայ բնակչությանը դուրս մղելու պլանով: Հիմնվելով ականատեսների հետ հարյուրավոր հարցազրույցների և տվյալների վերլուծության վր ՝ պարզ է դառնում, որ Ադրբեջանի գործողությունները եղել են գիտակցված և համակարգված։
Հայերի դեմ ուղղված ագրեսիվ գործողությունների և հռետորաբանության համադրությունը, ինչպես նաև միջազգային նորմերի շարունակական խախտումները հաստատում են այդ գործողությունների կանխամտածված լինելը: Freedom House-ը այդ գործողությունները դասակարգում է որպես էթնիկ զտումներ՝ հիմնվելով միջազգային ստանդարտների և նախկին Հարավսլավիայում կատարված հանցագործությունների վերլուծության վրա:
Հետաքննության ընթացքում արձանագրվել են բազմաթիվ խախտումներ՝ արտադատական մահապատիժներ, խոշտանգումներ, ձերբակալություններ, սննդի և դեղորայքի հասանելիությունից զրկում, խաղաղ բնակիչների հարկադիր վերաբնակեցում և տեղահանում, քաղաքացիական բնակչության դեմ նպատակաուղղված ռազմական հարձակումներ և գույքի ոչնչացում: Հավաքված ապացույցները ցույց են տալիս, որ այդ գործողությունները ընկնում են Միջազգային քրեական դատարանի (ՄՔԴ) Հռոմեական կանոնադրությամբ նախատեսված հանցագործությունների ներքո, ներառյալ 7-րդ (մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ) և 8-րդ (պատերազմական հանցագործություններ) հոդվածները:
Հաստատվում է, որ հայերի բռնի տեղահանումը եղել է կանխամտածված և համապատասխանում է էթնիկ զտման չափանիշներին: Freedom House-ն ընդգծում է միջազգային հետաքննության անհրաժեշտությունը, քանի որ Ադրբեջանի մակարդակով այդ հանցագործությունների համար դատական հետապնդում չկա:
Կազմակերպությունը ՄՔԴ-ին կոչ է անում համապարփակ հետաքննություն անցկացնել և պատասխանատվության ենթարկել մեղավորներին:
Freedom House-ն ուշադրությանն է հրավիրում Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերի իրավունքների խախտումների վրա, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական գործողությունների հետևանքով ստիպված եղան լքել տարածաշրջանը:
Տարիներ շարունակ Ղարաբաղի հայերը ենթարկվել են հարձակումների, ահաբեկումների, հիմնարար իրավունքներից զրկման և ստիպված են եղել լքել իրենց տները։ Այս գործընթացը աստիճանական և մեթոդական էր՝ նպատակ ունենալով ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որոնց պայմաններում հայերը չէին կարող մնալ և գոյատևել տարածաշրջանում:
Freedom House-ի միջազգային հետաքննությունն այլ իրավապաշտպան կազմակերպությունների հետ համատեղ հաստատել է, որ Ադրբեջանը գործել է Ղարաբաղից հայ բնակչությանը դուրս մղելու պլանով: Հիմնվելով ականատեսների հետ հարյուրավոր հարցազրույցների և տվյալների վերլուծության վր ՝ պարզ է դառնում, որ Ադրբեջանի գործողությունները եղել են գիտակցված և համակարգված։
Հայերի դեմ ուղղված ագրեսիվ գործողությունների և հռետորաբանության համադրությունը, ինչպես նաև միջազգային նորմերի շարունակական խախտումները հաստատում են այդ գործողությունների կանխամտածված լինելը: Freedom House-ը այդ գործողությունները դասակարգում է որպես էթնիկ զտումներ՝ հիմնվելով միջազգային ստանդարտների և նախկին Հարավսլավիայում կատարված հանցագործությունների վերլուծության վրա:
Հետաքննության ընթացքում արձանագրվել են բազմաթիվ խախտումներ՝ արտադատական մահապատիժներ, խոշտանգումներ, ձերբակալություններ, սննդի և դեղորայքի հասանելիությունից զրկում, խաղաղ բնակիչների հարկադիր վերաբնակեցում և տեղահանում, քաղաքացիական բնակչության դեմ նպատակաուղղված ռազմական հարձակումներ և գույքի ոչնչացում: Հավաքված ապացույցները ցույց են տալիս, որ այդ գործողությունները ընկնում են Միջազգային քրեական դատարանի (ՄՔԴ) Հռոմեական կանոնադրությամբ նախատեսված հանցագործությունների ներքո, ներառյալ 7-րդ (մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ) և 8-րդ (պատերազմական հանցագործություններ) հոդվածները:
Հաստատվում է, որ հայերի բռնի տեղահանումը եղել է կանխամտածված և համապատասխանում է էթնիկ զտման չափանիշներին: Freedom House-ն ընդգծում է միջազգային հետաքննության անհրաժեշտությունը, քանի որ Ադրբեջանի մակարդակով այդ հանցագործությունների համար դատական հետապնդում չկա:
Կազմակերպությունը ՄՔԴ-ին կոչ է անում համապարփակ հետաքննություն անցկացնել և պատասխանատվության ենթարկել մեղավորներին:
Freedom House-ը կոչ է անում ԵԱՀԿ մասնակից պետություններին՝
-օգտվել Ղարաբաղից տեղահանված էթնիկ հայերի իրավունքների խախտումների հետաքննության Մոսկովյան մեխանիզմից:
-աջակցել ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի նախաձեռնությանը՝ Ադրբեջանում մարդու իրավունքների խախտումները հետաքննելու և դրանք ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեային ներկայացնելու համար հատուկ մեխանիզմ ստեղծելու վերաբերյալ:
-օգտվել Ղարաբաղից տեղահանված էթնիկ հայերի իրավունքների խախտումների հետաքննության Մոսկովյան մեխանիզմից:
-աջակցել ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի նախաձեռնությանը՝ Ադրբեջանում մարդու իրավունքների խախտումները հետաքննելու և դրանք ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեային ներկայացնելու համար հատուկ մեխանիզմ ստեղծելու վերաբերյալ:
-աջակցել մարդկության դեմ հանցագործությունների և էթնիկ հայերի դեմ կատարված պատերազմական հանցագործությունների համար պատասխանատվության ենթարկելու միջազգային ջանքերին: Մասնավորապես, դա վերաբերում է Հռոմի կանոնադրության կողմ հանդիսացող պետություններին՝ գործը միջազգային քրեական դատարան փոխանցելու համար։
Բացի այդ, Freedom House-ը դիմում է Ադրբեջանին՝ պահանջելով՝
-ապահովել Ղարաբաղի հայերի անվտանգ մուտքը իրենց տներ, պահպանել նրանց վերադարձի իրավունքը
-բացել միջազգային փորձագետների մուտքը Լեռնային Ղարաբաղում և հարակից տարածքներում մշակութային օբյեկտների իրավիճակի շուրջ մոնիթորինգի համար
-դադարեցնել հայերի նկատմամբ բռնություն հրահրելուն ուղղված հռետորաբանությունը:
Freedom House-ը նաև կոչ է անում ԵԱՀԿ-ին աջակցել Ադրբեջանի կողմից կատարված խախտումների վերաբերյալ փաստաթղթավորմանը և հաշվետվողականությանը՝ այդ հանցագործությունների համար հետագա պատասխանատվության ենթարկումն ապահովելու համար:
Բացի այդ, Freedom House-ը դիմում է Ադրբեջանին՝ պահանջելով՝
-ապահովել Ղարաբաղի հայերի անվտանգ մուտքը իրենց տներ, պահպանել նրանց վերադարձի իրավունքը
-բացել միջազգային փորձագետների մուտքը Լեռնային Ղարաբաղում և հարակից տարածքներում մշակութային օբյեկտների իրավիճակի շուրջ մոնիթորինգի համար
-դադարեցնել հայերի նկատմամբ բռնություն հրահրելուն ուղղված հռետորաբանությունը:
Freedom House-ը նաև կոչ է անում ԵԱՀԿ-ին աջակցել Ադրբեջանի կողմից կատարված խախտումների վերաբերյալ փաստաթղթավորմանը և հաշվետվողականությանը՝ այդ հանցագործությունների համար հետագա պատասխանատվության ենթարկումն ապահովելու համար:
Արցախի պաշտոնատար անձանց մեջ կա մեկը, ով իմ համբերության բաժակը լցրել է և որի մասով ես այլևս չեմ դիմ...
Ինչպե՞ս է պատահել, որ ձեր դստեր շփման շրջանակում գտնվել է մանկապղծության մեջ մեղադրվող անձ. Մուրազին...
Վանաձորում որդին մորը պատուհանից դուրս է նետել, ապա ինքն է նետվել ցած
Արայիկ Հարությունյանի գլխին սև ամպեր են կուտակվում. սերտաճած «ցողուններին վնասազերծելուց» հետո հերթը...
Սևան քաղաքում օրը ցերեկով դաժան ծեծի են ենթարկել ոստիկանի․ Սևանի բաժնի պետը թաքցնում է
Նախկին թաղապետը մեղադրվում է խոշտանգման մեջ. նոր մանրամասներ
Շենգավիթի նախկին ղեկավար Ռազմիկ Մկրտչյանը ձերբակալվել է. նրան սպասում է երկամսյա կալանավորում
Աղվան Վարդանյանը հրաժարվեց ստորագրել Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու նախագծի ձևաթղթի տակ (տեսանյ...
Էթիկայի` չէ, բայց էրոտիկ դիմախաղի ու մաստակ ծամելու դասեր թերևս կարող է տալ
Ուզում էին մասկի շոու անել, ինձ ձերբակալել, մարդիկ հակահարված տվեցին․ Սամվել Կարապետյան
