Ադրբեջանը ծրագրում է գրավել Հայաստանը «Արևմտյան Ադրբեջան» ստեղծելու համար

Մինչ հայերը գործ ունեն Արցախի բռնազավթման հետ և փորձում են դիմակայել դրա ողբերգական հետևանքներին, Ադրբեջանը մեծացնում է իր պահանջները՝ սկսելով քարոզարշավ՝ պնդելով, որ Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքը իբր «Արևմտյան Ադրբեջան» է: Այս մասին գրում է կալիֆորնիական thecaliforniacourier.com կայքէջը։

Աշխարհում ոչ մի խելամիտ մարդ լուրջ չի ընդունի նման աղաղակող սուտը, պարզապես այն պատճառով, որ Ադրբեջանը հիմնադրվել է մեկ դարից քիչ առաջ, մինչդեռ Հայաստանը գոյություն ունի հազարավոր տարիներ։ Նույնիսկ Կոկա Կոլան ավելի հին է, քան Ադրբեջանը.

Նախագահի օրհնությամբ «Արևմտյան Ադրբեջանի կոմիտե» ստեղծելուց հետո, Ալիևը, Ադրբեջանը համաշխարհային արշավ է սկսել՝ իր ծիծաղելի սխեման ամբողջ աշխարհում և ՄԱԿ-ում տարածելու համար: Այն հայերը, ովքեր մտահոգված են Հայաստանի Սյունիքի մարզի կամ, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքի շուրջ Ադրբեջանի էքսպանսիոնիստական ծրագրերով, պետք է ավելի շատ անհանգստանան Արցախը բռնազավթելուց հետո ամբողջ Հայաստանի Հանրապետությունը գրավելու Ադրբեջանի հսկայական ախորժակով։

Ահա չորս գործողությունները, որոնք Ադրբեջանը ձեռնարկել է ՄԱԿ-ում վերջին ամիսներին.

1) ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի դեսպան Յաշար Ալիևը Գլխավոր ասամբլեայի և Անվտանգության խորհրդի բոլոր անդամներին 2023 թվականի հունվարի 17-ին տարածեց «Արևմտյան Ադրբեջանի կոմիտեի» նամակը, որում ասվում էր, որ «Ներկայիս Հայաստանի տարածքից վտարված բոլոր ադրբեջանցիները և նրանց սերունդները. իրավունք ունեն վերադառնալու իրենց հայրենիք»։

2) 2023 թվականի փետրվարի 22-ին Ադրբեջանի կողմից ՄԱԿ-ին ներկայացվել է երկրորդ նամակը, որում հայերին մեղադրում են «բռնության, ցեղասպանության, մարդկության դեմ ջարդերի և այլ հանցագործությունների և մարդու իրավունքների կոպիտ ոտնահարման մեջ։ Այս գործընթացը հատկապես կատաղի և դաժան էր 1905–1906, 1918–1921, 1948–1953 և 1987–1991 թվականներին»։ Նամակում նշվում է, որ «ներկայիս Հայաստանում ադրբեջանական պատմամշակութային ժառանգությունը, ներառյալ մզկիթներն ու գերեզմանները, զանգվածաբար ոչնչացվել են, տեղանունները փոխվել են և ադրբեջանցիների նկատմամբ սիստեմատիկ ռասայական խտրականություն է իրականացվել»։

Ավելին, Ադրբեջանը ՄԱԿ-ից պահանջել է Հայաստանում ադրբեջանցիների բնակեցման համար ձեռնարկել հետևյալ քայլերը.

«– ձեռք բերել իրավաբանորեն պարտավորեցնող միջազգային համաձայնագիր՝ համապատասխան ստուգման և երաշխիքային մեխանիզմներով, որն ապահովում է ներկայիս Հայաստանի տարածքից վտարված ադրբեջանցիների անվտանգ և արժանապատիվ կամավոր վերադարձը իրենց հայրենիք.

- Վերադարձի գործընթացի ապահովում անվտանգության, մարդասիրական և սոցիալ-տնտեսական աջակցության համապատասխան ծրագրերով.

- Միջազգային մոնիտորինգի, հաշվետվողականության, անվտանգության, միջամտության և այլ անհրաժեշտ միջոցառումների իրականացում` արտաքսման, խտրականության և վերադարձված բնակչությանը վնասելու կրկնությունը կանխելու համար.

- Վերադարձողների կայուն վերականգնման և վերաինտեգրման ապահովում միջազգային հսկողության ներքո վերակառուցման և հաշտեցման միջոցառումների իրականացման միջոցով»:

ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի դեսպանը Հայաստան վերադարձած ադրբեջանցիներից պահանջել է «անարգել հաղորդակցություն ունենալ Ադրբեջանի Հանրապետության հետ»։ Սա շատ տագնապալի առաջարկ է, ինչը նշանակում է, որ Ադրբեջանի Հանրապետությունը ցանկանում է իր վերահսկողության տակ ունենալ ճանապարհ Հայաստանի տարածքում։ Նամակում հավելվում է, որ Հայաստան վերադարձող ադրբեջանցիներին ոչ թե պետք է ցրել ողջ երկրով մեկ, այլ միասին պահել որպես խումբ և ապահովել նրանց անվտանգությունն ու իրավունքները։ Առավել տագնապալի է պահանջը, որ ադրբեջանցիները կարողանան «օգտագործել ադրբեջաներեն լեզուն [Հայաստանի] կառավարության օրենսդիր, գործադիր և դատական մարմիններում»: Ադրբեջանն ավելացրեց հետևյալ զավեշտալի պահանջը. «Ադրբեջանցիներն իրավունք ունեն ձևավորել տեղական անվտանգության ուժեր և համապատասխան դեր ստանձնել դատարաններում»։ Սա իրականում նշանակում է, որ Հայաստանն Ադրբեջանին կցորդ է լինելու, քան ինքնիշխան հանրապետություն։

Ավելին, Հայաստան վերադարձող ադրբեջանցիների անվտանգությունն ապահովելու համար Ադրբեջանը «անհրաժեշտ է համարում տեղակայել միջազգային անվտանգության առաքելություն՝ համապատասխան մանդատով և բաղկացած այն երկրների ուժերից, որոնց վստահում են արևմտյան ադրբեջանցիները այն տարածքներում, որտեղ նրանք կվերադառնան»։ Այսինքն՝ Ադրբեջանը ցանկանում է օտարերկրյա զորքեր տեղակայել Հայաստանի տարածքում, ինչը միանգամայն անընդունելի է։ Ադրբեջանը նաև հայտարարել է, որ «Հայաստանի կառավարությունը պետք է ապահովի ադրբեջանցիներին պատկանող գույքի և համայնքային հողերի վերադարձը և փոխհատուցում վճարի գույքի օգտագործումը կանխելու հետևանքով պատճառված գույքային վնասի և կորուստների համար»: Նրանք, ովքեր նման խելագար պահանջներ են ներկայացնում, ապրում են շինծու աշխարհում:

3) «Արևմտյան Ադրբեջանի կոմիտեն» 2023 թվականի ապրիլին նամակ է ուղարկել ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշին՝ խնդրելով «ՄԱԿ-ի հատուկ առաքելություն ուղարկել Հայաստան՝ այս երկրից վտարված ադրբեջանցիների անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձի գործընթաց սկսելու համար»։

4) «Արևմտյան Ադրբեջանի կոմիտեն» 2023 թվականի հոկտեմբերին զեկույց է ներկայացրել ՄԱԿ-ի տնտեսական, սոցիալական և մշակութային իրավունքների կոմիտեին։ Ըստ ադրբեջանական լրատվամիջոցների, ՄԱԿ-ի կոմիտեն «Հայաստանից պահանջել է անդրադառնալ Արևմտյան Ադրբեջանի կոմիտեի բարձրացրած հարցերին»։ Եթե այս պնդման մեջ որևէ ճշմարտություն կա, ապա հուսով եմ, որ ՄԱԿ-ի Հայաստանի ներկայացուցիչը արձագանքել է Ադրբեջանի պնդումներին և բացահայտել ադրբեջանական սուտը։

Սա այն վրիժառու թշնամին է, որի հետ Նիկոլ Փաշինյանը միամտորեն հավատում է, որ կարող է «Խաղաղության պայմանագիր» կնքել։

Այս անհարկի «խաղաղության պայմանագիրն» իրականում կխաթարի Հայաստանի շահերը.

Ադրբեջանն արդեն պահանջում է, որ «Հայաստանից վտարված ադրբեջանցիների» իրավունքները ներառվեն նման պայմանագրում՝ դրանով իսկ հիմք ստեղծելով Ադրբեջանի կողմից ապագա ագրեսիայի և օկուպացիայի համար։

ՄԱԿ-ին ուղղված ադրբեջանական նամակում, ըստ էության, կա այսպիսի տագնապալի դրույթ. «[ադրբեջանական] համայնքը կձգտի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կնքվելիք խաղաղության պայմանագրում ներառել արևմտյան ադրբեջանցիների հայրենիք վերադարձի համար պայմանների ստեղծումը որպես Հայաստանի պարտավորություն»:

Այս անհեթեթությանը վերջ տալու միակ ճանապարհն այն է, որ Հայաստանը դադարեցնի Ադրբեջանին անվերջ զիջումների գնալու սայթաքուն ճանապարհը և մերժի նրա բոլոր անընդունելի պահանջները։

Թարգմանությունը՝ Արմինե Մկրտումյանի