Ընտրովի իրավապաշտպանություն

Օրերս Ռուսաստանի Դաշնությունում ընթանում էին ցույցեր Ալեքսեյ Նավալնու ձերբակալության կապակցությամբ։

Ալեքսեյ Նավալնու և ցուցարարների ձերբակալությունները հայտնվել է Արևմուտքի ուշադրության կիզակետում և եվրոպական այնպիսի մարմին կամ երկիր գրեթե չկա, որն իր բացասական գնահատականները չհնչեցներ այս կապակցությամբ։ Ավելին, վերջիններս անգամ գործուն մեխանիզմներ են կիրառում Ռուսաստանի դեմ։

ԵԽԽՎ-ը Նավալնու ձերբակալության հարցն ընդգրկել էր իր օրակարգ, մինչդեռ Ադրբեջանի կողմից Արցախի և հայերի նկատմամբ միջազգային մի շարք նորմերի խախտման վերաբերյալ ոչ մի հարց չի ընդգրկվել ԵԽԽՎ օրակարգ։

Եվրախորհրդարանը մի քանի օր առաջ 581 կողմ ձայնով ընդունել է բանաձև՝ կոչ անելով ԵՄ խորհրդին խստացնել Ռուսաստանի դեմ սանկցիաները՝ Նավալնու նկատմամբ «քաղաքական մոտիվներով ռեպրեսիաներ կիրառելու» և ապօրինի ձերբակալության պատճառով։ Ավելին, գրեթե սպառնացել են Ռուսաստանին սանկցիաներն առավել խստացնել, եթե «Պուտինի գլխավոր մրցակցին» «անհապաղ և առանց որևէ պայմանի» ազատ չարձակեն։

Այս ամենը գուցե այսքան զավեշտալի չդիտվեր, եթե այդ նույն երկրները և միջազգային կազմակերպությունները, որոնք այդքան «մտահոգ են» իրավունքների պաշտպանությամբ, սանկցիաներ կիրառեին 21-րդ դարում մարդկության դեմ հանցագործություն կատարած Ադրբեջանի նկատմամբ՝ միջազգային իրավունքով արգելված ֆոսֆորային զենք կիրառելու համար, գեթ մեկ անգամ անդրադառնային հայ գերիների կտտանքների փաստին, Ադրբեջանում վերջիններիս նկատմամբ ապօրինի քրեական գործեր հարուցելուն («մարդկանց գլխին գործեր կարելուն»)՝ ռազմագերու կարգավիճակը և իրավունքները դադարեցնելու համար։ Գեթ մեկ բանաձև ընդունեին մշակութային և ազգային ցեղասպանության մասին, որն իրականացվել է, ոչ միայն այս պատերազմի ժամանակ և հետո, այլև՝ 1900-ական թվականներից մինչ օրս, անդրադառնային հազարավոր մարդկանց ու երեխաների կյանքի և արժանապատվության ոտնահարված իրավունքներին։

Մեկ մարդու ձերբակալությունը ավելի մեծ միջազգային արձագանք և գործուն քայլեր է առաջացրել, քան մի ողջ ազգի ամենօրյա ցեղասպանություն՝ էթնիկ և մշակութային զտումներ։

Քանի որ անիմաստ է անսալ միջազգային կազմակերպությունների և այլ պետությունների օբյեկտիվ արձագանքին և անշահախնդիր օգնությանը, անհրաժեշտ էր մարդու իրավունքների խախտումների այսչափ ապացույց ունենալու պարագայում առնվազն կարողանալ դրանք ճիշտ օգտագործել և ողջ պետական համակարգն ուղղել գերիների վերադարձին ու Ադրբեջանի նկատմամբ սանկցիաների կիրառմանը։

Մինչդեռ փաստն այն է, որ ինչ որ անձի ձերբակալությունը՝ շնորհիվ ճիշտ քաղաքականության, ավելի կարևոր է, քան հազարավոր մարդկանց կյանքի, արժանապատվության իրավունքի խախտումները։
Առաջին անգամ պատմության մեջ տարածաշրջանում կիրառվեց միջազգային իրավունքով արգելված ֆոսֆորային զենք և այս հարցը անգամ չի քննարկվել որևէ միջազգային կառույցի կողմից։ Ներկայումս Ադրբեջանը և Թուրքիան շարունակում են ատելության քարոզը և սպառնալիքները հայերի նկատմամբ, ինչը ևս «վրիպում է» միջազգային հանրության ուշադրությունից։

Այս ամենի պատճառը մեկն է՝ տապալված դիվանագիտություն։

Արդյո՞ք ՀՀ իշխանությունը դիմել է միջազգային կառույցներին՝ վերոնշյալ խնդիրների լուծման համար։ Արդյո՞ք քաղաքական և դիվանագիտական բոլոր հարթակները և ողջ գործիքակազմը կիրառվել կամ ներկայումս կիրառվում են։

Ոչ, փոխարենն այդ քայլերը ձեռնարկվում են առանձին անհատների կողմից, բայց ոչ՝ իշխանության։ Հենց իշխանությունը պետք է վերջիվերջո իրականացնի իր գործառույթները և լուծի հետպատերազմյան բոլոր խնդիրներ, իսկ եթե ունակ չէ, ապա հրաժարվի իշխանություն լինելուց։

Կարոլինա Հարությունյան