Կգնա՞ արդյոք Նիկոլ Փաշինյանը՝ դե-դոլարիզացիայի վտանգներով լի ճանապարհով
ԵԱՏՄ Բարձրագույն խորհրդի վերջին՝ Երևանյան գագաթնաժողովի ժամանակ, ինչպես կհիշի ընթերցողը, ՀՀ գործող վարչապետն առաջարկել էր գազի վճարումների հաշվարկն իրականացնել ազգային արժույթով։ Այս հայտարարությունից հետո շատ մասնագետներ նկատեցին, որ այդ կերպ Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է մեղմել գազի գնի հնարավոր բարձրացման ազդեցությունները ներհայաստանյան մակարդակում։
Այս քայլը կարող է արտաքին քաղաքական առումով բավական վտանգավոր լինել Հայաստանի համար։ Խնդիրը շատ պարզ է։ Ռուսաստանը, իր դաշնակիցների՝ հիմնականում Չինաստանի, Թուրքիայի և Իրանի հետ այժմ փորձում է ձևավորվել մի ճակատ, որը միտված կլինի դե-դոլարիզացիայի քաղաքականության առաջմղմանը։
Ի՞նչ է սա նշանակում։
Սա նշանակում է, որ արվում է ամեն բան, որ նվազեցվի այդ ճակատում եղած երկրների տնտեսությունները դոլարային ազդեցությունից։ Միաժամանակ նաև՝ արվում է ամեն բան, որպեսզի խաթարվի վստահությունը ամերիկյան դոլարի հանդեպ համաշխարհային տնտեսական մակարդակով։ Հիշեցնենք, որ չինական յուանը, արդեն համարվում է համաշխարհային կարեւորագույն արժույթներից մեկը և կարող է ապագայում ռեալ այլընտրանք լինել ամերիկյան դոլարին։ Ամերիկյան կողմը փորձագիտական մակարդակում արդեն սկսել է այս քայլի մասին խոսել, ահազանգել, դե-դոլարիզացիայի հակա-ամերիկյան քաղաքականության հետ կապելով նաև ռուսների կողմից ամերիկյան գանձապետական արժեթղթերի ունեցած քանակի ռեալիզացիայի ու այլ գործառնություններ։
Հասկանալի է, որ այս կարգի մեծ աշխարհաքաղաքական խաղում, Հայաստանը ակամա մանրադրամ է դառնալու, սակայն Փաշինյանի կողմից գազի վճարումների հաշվարկի՝ ազգային արժույթներով կատարելու առաջարկը, կամա-ակամա մտնում է այս քաղաքական գծի մեջ ու Երևանը հայտնվում է Մոսկվա-Պեկին-Անկարա-Թեհրան առանցքի հետ նույն հարթակում, այդպիսով գոնե ամերիկյան շրջանակների մոտ խաթարելով դրական տրամադրվածությունը։ Հենց այստեղ էլ կայանում է հիմնական վտանգը, քանի որ եթե հանկարծ ԱՄՆ-ն Երևանից հնչած առաջարկը ընդունի լրջորեն և որոշի հակաքայլեր ձեռնարկել, երկու երեք սանկցիոն գործողությունը պարզապես կփոշիացնի Հայաստանի տնտեսությունը։
Յակոբ Բերգեր