Թուրք-ամերիկյան առճակատումը խոսքից անցում կատարեց գործի
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ ռուսական Ս-400 զենիթա-հրթիռային համալիրները Թուրքիա կհասնեն հուլիսին եւ դրանով ռուսական սպառազինությունների հետ կապված հարցը այլևս քննարկման ենթակա չէ։
Միացյալ Նահանգները չափազանց դժգոհ է այս ամենից, ու գրեթե ամենշաբաթյա ռեժիմով վերջնագրեր ու զգուշացումներ են ուղղվում Վաշինգտոնից Անկարա։ Արդեն հայտնի է, որ ԱՄՆ Արիզոնա նահանգի «Լյուկ» ռազմաբազայում ամերիկյան 5-րդ սերնդի կործանիչների շահագործման ուսուցում անցնող թուրք օդաչուների ուսուցման գործընթացը կասեցվել է, և հրահանգ է իջեցվել, որ թուրք օդաչուները պետք է մինչև օգոստոսի սկիզբ լքեն ԱՄՆ տարածքը։
Պենտագոնի ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Պատրիկ Շանահանն էլ իր թուրք գործընկեր Հուլուսի Աքարին ժամանակ է տվել վերանայել ռուսական սպառազինությունների գնման հարցը մինչև հուլիսի 26-ը, այլապես Թուրքիան կհանվի F-35-ի համատեղ արտադրման միջազգային նախագծից։ Ինչպես ասում են՝ «սուրբ տեղը դատարկ չի մնում», և Լեհաստանն արդեն ուրախացել է, որ եթե Թուրքիային հանեն ցուցակից, ապա իր հասանելիքը ավելի շուտ կարող է ստանալ։ Եվ ահա, Միացյալ Նահանգները կարծես թե անցնում է խոսքից գործի, և առաջին լուրջ հարվածն է հասցնում իր ՆԱՏՕ-ական դաշնակից Թուրքիային։ Այսպես, նախօրեին ԱՄՆ Կոնգրեսի ստորին՝ Ներկայացուցիչների պալատը հավանություն է տվել Թուրքիայի դեմ սանկցիաներ կիրառելու օրինագծին։
Օրինագիծը կրում է «Մտահոգություններ ԱՄՆ-Թուրքիա դաշինքի վերաբերյալ» անվանումը։ Այն առաջարկում է «Պատժամիջոցների միջոցով Ամերիկայի հակառակորդներին հակազդելու մասին» կամ CAATSA օրենքի շրջանակներում սկսել սանկցիաներ կիրառել ընդդեմ Անկարայի, եթե վերջինս չհրաժարվի ռուսական սպառազինություններ ձեռք բերելուց։ Օրինագիծը նույնիսկ առաջարկում է վերանայել Թուրքիայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին։ Foreign Policy հանդեսը գրում է, որ Պենտագոնը նույնիսկ բանակցություններ է սկսել Անկարայի հետ՝ F-35 կործանիչների համար վերջինիս վճարած կանխավճարը հետ վերադարձնելու մասին։
Դժվար է ասել, թե այս առճակատումը ինչ ընթացք կստանա։ Ակնհայտ է, որ այսօրվա Թուրքիան անցյալ դարասկզբի Թուրքիան չէ, և ԱՄՆ-ն գործ ունի լուրջ պետության հետ և որքան որ Անկարան է կախված Վաշինգտոնից, նույնքան էլ Վաշինգտոնը՝ Անկարայից։ Եթե բանը հասնի Թուրքիայի՝ ՆԱՏՕ-ի անդամակցության վերանայմանը, ապա Անկարան կօգտագործի իր «ծանր հրետանին» ու կդնի ՆԱՏՕ-ական զորքերն իր «Ինջիրլիքի» ռազմակայանից դուրս բերման հարցը, ինչը էականորեն կթուլացնի ԱՄՆ դիրքերը Մերձավոր արևելքում։ Առճակատումն իր հերթին կբերի Անկարայի ու Մոսկվայի հարաբերությունների սերտացմանը։
Կգնա՞ արդյոք ԱՄՆ-ն նման շիկացման՝ դժվար է ասել, սակայն Էրդողանը, կարծես թե, հասկացել է, որ կարող է շանտաժով հասնել իր ուզածին՝ նույնիսկ ԱՄՆ-ի պարագայում։
NEWSPRESS.am