Ի՞նչ կարող է տալ Պեկինի ֆորումը՝ ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացին
Մինչ Հայաստանում զբաղված էին Քաղաքացու օրվա միջոցառումների և ուղիղ ու փոխաբերական իմաստներով՝ «խորոված փարթին» ուտել-մարսելով, Պեկինում տեղի էր ունենում ռեգիոնալ բացառիկ կարևորության մի միջոցառում, որը Երևանը, ի դեպ, բաց թողեց։ Ավելի քան 40 երկրների ու կառավարությունների ղեկավարներ, 100 երկրների պատվիրակություններ, մեծ թվով գործարարներ քննարկում էին, այսպես ասած, մի «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախագիծը։
Այն ահռելի կարևորություն ունի և ինչպես ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանն է նկատել իր ֆեյսբուքյան գրառումներից մեկում, կարող է Եվրասիան տասը տարի հետո դարձնել բոլորովին այլ ռեգիոն։ Համաժողովին մասնակցել են նաև Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինն ու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։ Այս հանդիպման մասին Բաքուն առնվազն երկու շաբաթ բոլոր հնարավոր միջոցներով ու եղանակներով հայտարարեց։
Հասկանալի է, որ այդ հանդիպմանը անհնարին է, որ անդրադարձ չլիներ նաև Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման խնդրին։ Պուտին-Ալիև հանդիպմանը․ և իսկապես, խոսվել է ղարաբաղյան բանակցային գործընթացի մասին։ Թեև շատ քիչ, կարելի է ասել՝ ստանդարտ ձևակերպումների մակարդակով, սակայն այնուհանդերձ, խոսվել է, և այն, որ այս թեման խոսվել է նման կարևորություն ունեցող հարթակում, համաշխարհային տնտեսության լոկոմոտիվ հանդիսացող Չինաստանի մայրաքաղաքում, որը ինքը որպես երրորդ բևեռ հանդես գալու հայտ է ներկայացնում գլոբալ քաղաքականության մեջ, արդեն որպես երեևույթ՝ կարևոր է։
Ըստ պաշտոնական լրահոսի, հանդիպման ընթացքում խոսվել է այն մասին, որ ամիսներ անց, այս տարվա օգոստոսին կայանալու է գագաթնաժողով Ռուսաստան-Իրան-Ադրբեջան ֆորմատով։ Սա բավական ծանոթ ու բավական լավ աշխատող ֆորմատ է, որը նաև բավական բազմավեկտոր է իր աշխատանքային ուղղություններով։ Վառելիքա-էներգետիկ ոլորտից մինչև տրանսպորտային միջանցքների բացում, համատեղ բիզնես նախագծեր և այլն։
Ի վերջո, Իրանը Ռուսաստանին կապող երկաթուղին հենց Ադրբեջանով է անցնելու, իսկ կապող մյուս ուղին Կասպիականի ավազանն է։ Բացի այս ֆորմատից, կա նաև Իրան-Ռուսաստան-Թուրքիա-Ադրբեջան-Վրաստան ֆորմատը, որտեղ արդեն նույնիսկ միասնական էներգետիկ տարածք ստեղծելու հարցն է քննարկվում։ Այս բոլոր ֆորմատներով Պեկինը հետաքրքրված է։ Ու այս բոլոր ֆորմատները ապագայի Եվրասիայի ճարտարապետության մասերն են լինելու։ Այս ֆորմատներից և ոչ մեկում Հայաստանը չկա։ Պատճառը Ղարաբաղյան հակամարտությունն է։
Շատ հարցերով Հայաստանը կարող էր ներգրավված լինել, որով և դուրս կգար տնտեսական ծանր կացությունից, սակայն հակամարտության առկայությունը մի կողմից, նավթի և գազի հմայքը մյուս կողմից, Երևանի վախվորած կեցվածքն էլ ի հավելում, բերել է այն իրավիճակին, որ Հայաստանը դուրս է մնացել այս ամենից։ Սակայն Չինաստանը կարծես թե ուզում է աշխատել Հայաստանի հետ։ Ու Չինաստանը հետաքրքրված է, որպեսզի հակամարտությունը կարգավորվի։ Բիզնեսի համար կարևորը խաղաղությունն ու կայունությունն է։ Այս լույսի ներքո լիովին հասկանալի է, որ Ղարաբաղյան հարցը պետք է քննարկվեր առնվազն Ալիևի ու Պուտինի կողմից։
Ըստ պաշտոնական հաղորդագրության, Ալիևի և Պուտինի կողմից քննարկվել է նաև Ղարաբաղյան հակամարտությունը: Պուտինը հայտարարել է, որ Ռուսաստանը, որպես Մինսկի խմբի համանախագահ երկիր, շարունակելու է ջանքեր գործադրել հակամարտության լուծման համար:
Ալիևը հերթական անգամ հայտարարել է, թե բարձր է գնահատում Ռուսաստանի ջանքերը Ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման գործում: Ստանդարտ այս մի քանի բառի առկայությունը նույնիսկ կարևոր երանգ է ստանում, քանի որ ավելանում է հակամարտության կարգավորմամբ առարկայաբար հետաքրքրված և ոչ թե պարզապես լոզունգային մակարդակի, երկրների թիվը, ինչը և հավելյալ երաշխիք է, որ հակամարտությունը կկարգավորվի խաղաղ բանակցությունների ընթացքում և հակամարտության կարգավորումը դուրս է բերում միջազգային նոր մակարդակ, թեկուզ և զուտ քննարկումների առումով, եթե հաշվի առնենք, որ կարգավորման մանդատը ԵԱՀԿ Մինսկի եռանախագահությանն է։
NEWSPRESS.am