Ինչ մարդասիրական նախաձեռնություններ կքննարկեն ԱԳ նախարարները Մոսկվայում
Ադրբեջանի ԱԳ նախարարության մամուլի ծառայությունը հայտարարել է, որ առաջիկա ապրիլի 15-ին Մոսկվայում կհանդիպեն ՀՀ ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանն ու Էլմար Մամեդյարովը։ Հանդիպմանը միանալու է նաև Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը։ Օրակարգում Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացն է լինելու։
Հանդիպումը և սպասելի էր և կանխատեսելի։ Ավելին՝ նույնիսկ փոքր-ինչ ուշացած, քանի որ այն կարելի էր նույնիսկ կազմակերպել ԱՊՀ ԱԳ նախարարների խորհրդի հերթական նիստի շրջանակներում։ Սակայն, ամենայն հավանականությամբ, եթե այդ ժամանակ կազմակերպվեր, ինչի մասին կանխատեսումներ եղել էին, ապա հնարավոր է չունենար այն ռեզոնանսը, ինչ լինելու է հիմա, իսկ Մոսկվային նման ռեզոնանս պետք է։
Բանն այն է, որ Վիեննայի հանդիպումից հետո նման հանդիպման անհրաժեշտություն առաջացել էր ինքնաբուխ կերպով՝ հաշվի առնելով հանդիպումների պարբերականության տրամաբանությունը՝ մեկ հանդիպում Արևմուտքի հովանու ներքո, մեկ հանդիպում Մոսկվայի հովանու ներքո, պրակտիկա, որը նկատվում է դեռ ապրիլյան քառօրյայի ավարտից հետո սկսված դիվանագիտական եռուզեռի օրերից։
Բացի այդ, գոնե վերջին ամիսների զարգացումները հաշվի առնելով՝ կարելի է ասել, որ հանդիպման մեջ հատկապես հետաքրքրված պետք է լինի Մոսկվան, քանի որ արդեն ակնհայտ է, որ Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև կա որոշակի մրցակցություն «Ղարաբաղյան խաղաղարարի» դափնեպսակի հետ կապված, նրբերանգ, որը լիովին տեղավորվում է Մոսկվա-Վաշինգտոն առճակատման ու մրցակցության տրամաբանության մեջ։
Այս ամենից հետո մյուս հարցն օրակարգն է։ Ի՞նչ են քննարկելու ԱԳ նախարարները, ինչի՞ մասին են խոսելու և ինչպե՞ս։
Վիեննայի հանդիպումից հետո համանախագահների կողմից տարածված հայտարարությունից կարելի է հասկանալ, որ առաջնային հարցը, որը կարող է քննարկվել ԱԳ նախարարների միջև կապված է լինելու մարդասիրական կամ այլ այնպիսի ձեռնարկների հետ, որոնք կարող են բարձրացնել վստահության մթնոլորտը, հակամարտող կողմերի հասարակությունների միջև եղած հակակրանքի նվազեցումը, ընդհանուր լարվածության թուլացումը և այլն։ Սա նաև տեղավորվում է համանախագահների հայտարարության բանաձևման մեջ, որպես ԱԳ նախարարների Վիեննայի հանդիպման արդյունքում տրված հանձնարարականի կատարում։ Այն տարբերությամբ միայն, որ այդ հանձնարարականի կատարումն իրականացվում է համանախագահող երկրներից մեկի արտաքին քաղաքական գերատեսչության անմիջական աջակցությամբ կամ նույնիսկ՝ հովանու ներքո։
Որպես նման ձեռնարկներ` կարող են լինել գերիների փոխանակությունը, գոնե նրանց մասով, որոնք մոլորվելու կամ այլ ոչ հանցավոր հանգամանքների բերումով են հակառակ կողմի տարածքում հայտնվել։ Մոսկվային նման առաջարկ անուղղակի կերպով արդեն ներկայացվել է Գարեգին Բ-պատրիարք Կիրիլ հանդիպման ժամանակ։ Մոսկվան իր հերթին բավական պոզիտիվ կերպով է արձագանքել հնչած առաջարկին, կապված Ղարաբաղի երկինքը միջազգային չվերթների համար բացելու հետ կապված։ Բառացիորեն նախօրեին ՌԴ ԱԳ նախարարության խոսնակ Մարիա Զախարովան ուղիղ տեքստով ասել էր, որ մոսկովյան հանդիպումը նման հարցեր քննարկելու լավ առիթ է և եթե նման հարցերն ու առաջարկությունները կողմերը կգնահատեն դրականորեն, իրենք միայն կաջակցեն, եթե նման անհրաժեշտություն առաջանա։
Ընդհանուր առմամբ, սրանք առաջին հայացքից թեև երկրորդ պլանի, սակայն էական հարցեր են, քանի որ ստեղծում են հիմք, որպեսզի բարիկադի հակադիր կողմերում գտնվողների միջև կամաց-կամաց թուլանա լարվածությունն ու հակակրանքը և կոչվում են ժողովրդական դիվանագիտական միջոցներ։