Բիզնեսին պետք է հանգիստ թողնել, այլապես «կխռովի, կհեռանա»
ՀՀ Կենտրոնական բանկը հրապարակել է Հայաստանի վճարային բալանսի մասին մի փաստաթուղթ, որը հստակ պատկերացում է տալիս այն մասին, թե ինչ ծավալի օտարերկրյա ներդրումներ են կատարվել Հայաստանում։
Ըստ այդմ, անցած տարվա երրորդ եռամսյակի ընթացքում արտաքին կամ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները աճել էին 2017 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ 50 տոկոսով և եթե 2017-ի երրորդ եռամսյակում կազմել են 50,9 միլիոն դոլար, ապա 2018-ի երրորդ եռամսյակում կազմել են 75,5 միլիոն դոլար։ Սա, ինչ խոսք, հուսադրող և նույնիսկ ոգևորիչ կարող է լինել, սակայն 2018 թվականի չորրորդ եռամսյակի թվային տվյալները բավականին տխուր պատկեր են ցույց տալիս։
Այսպես, 2018-ի վերջին եռամսյակում Հայաստանի տնտեսության մեջ ուղղակի արտաքին ներդումները կազմել են 70,7 միլիոն դոլար, որը նախորդ եռամսյակից պակաս է 5 միլիոն դոլարով, իսկ ահա 2017-ի երրորդ եռամսյակի համեմատ տարբերությունը բացասական դինամիկայի տեսքով -31 միլիոն դոլար է կամ արձանագրվել է նվազում` 30 տոկոսի չափով։ Ուշագրավ է այն, որ ներդրումային հոսքերի ամենամեծ ծավալը՝ 94 միլիոն դոլար, արձանագրվել է 2018-ի առաջին եռամսյակում, իսկ մնացած երեք եռամսյակներում արձանագրված ցուցանիշները զգալիորեն ցածր էին այս, կարելի է ասել՝ ռեկորդային ցուցանիշից։ Ընդունված մոտեցումն այն է, որ քաղաքական կտրուկ փոփոխություններից հետո ժամանակ է պետք, որպեսզի բիզնեսը վերագտնի իրեն, իսկ այդ ժամանակը կարող է տարիներ տևել։
Հայաստանում ներկայիս իշխանությունները ամեն կերպ փորձում են հայտարարել տնտեսական հեղափոխության մասին, սակայն այդ հեղափոխությունը միայն տեսական և լոզունգային բնույթ ունի, քանի որ գործանականում, եթե նույնիսկ ներդրումների արտաքին հոսքերը աճում էլ են, ապա շատ դանդաղ և միջնաժամկետ ու երկարաժամկետ կտրվածքով` նման դանդաղկոտությունը չի կարող բերել բնակչության կենսամակարդակի շոշափելի աճի։ Նոր իշխանությունների պատկերացրած տնտեսական հեղափոխությունը հնարավոր է միայն ներդրումների շեշտակի աճի պայմաններում, սակայն դրա համար պետք է նախ բիզնեսին հանգիստ թողնել, չխոչընդոտել հատկապես օտարեկրյա կապիտալով կամ այդ կապիտալի մասնաբաժնով աշխատողներին, որպեսզի դրանց միջոցով նաև ապահովվի դրական վարկանիշը ռեգիոնալ և համաշխարհային բիզնես շրջանակներում, այլապես բիզնեսն ունի մի հատկություն՝ երբ իրեն նեղացնում են, կարող է խռովել ու հեռանալ։