Մի հզոր քանդակի «ոչնչացման» առեղծվածը․ ինչո՞ւ չտեղադրվեց Արամ Մանուկյանի արձանի` այս տարբերակը (լուսանկարներ)
Քանդակագործ Արմենակ Վարդանյանը ցուցադրում է իր հոր քանդակները, ներկայացնում է իր ու իր որդու աշխատանքները։ Քանդակագործների այս ընտանիքում եռում է արվեստը։
Արմենակ Վարդանյանի անունը միգուցե շատերին ոչինչ չասի, սակայն նրա քանդակները տեղադրված են Երևանում։ Բոլորն են անցել Օպերայի տարածքով, տեսել Օպերայի ճակատային մասում դիմակների քանդակները, զարմացել, սակայն երևի նրանց մտքով չի էլ անցել, թե ո՞վ է այս քանդակի հեղինակը։
Այդ դիմակներից 5-ը քանդակել է հենց պարոն Վարդանյանը։
Նա է հեղինակել Աբովյան փողոցում տեղադրված «Շոր և Շորշոր» քանդակը, որը տարիներ առաջ հանեցին փողոցից։ Նրա քանդակների մեծ մասը տեղադրված է Երևանի տարածքից դուրս։ Իր գեղեցիկ արվեստանոցի անկյունում տեղադրված է մեծ հայի՝ Արամ Մանուկյանի քանդակի փոքր տարբերակը։ Քանդակում պատկերված է մեծ քաղաքական գործիչը` իր հզոր արտաքինով, ազդեցիկ կերպարով ու մեծ հային վայել արտաքինով։
Բավական է նայել այդ քանդակին ու պարզ կդառնա, որ այնտեղ պատկերված է այն մեծ հայը, ում վերջին տարիներին ենք միայն սկսել ճանաչել, արժևորել ու գնահատել։ Իսկ թե ինչու է այս քանդակը մնացել լոկ պարոն Վարդանյանի արվեստանոցի մի անկյունում, պարզ կդառնա մեր այս նյութից հետո։
Արմենակ Վարդանյանը NEWSPRESS.am-ի հետ զրույցում խոսեց Արամ Մանուկյանի քանդակի և այն խայտառակ մրցույթի մասին, որից հետո պարզ դարձավ, որ Երևանի կենտրոնում պիտի տեղադրվի «խալաթով ծածկված Արամ Մանուկյանի» արձանը։
«Առաջին մրցույթի ժամանակ մասնակցում էին 10-ից ավելի մասնակիցներ։ Փակ մրցույթ էր, սակայն մենք՝ քանդակագործներս, իրար ճանաչելով, ձեռագրից կռահում էինք, թե որն ում ստեղծագործությունն է։ Առաջին մրցույթի ժամանակ 1-ին մրցանակակիր չեղավ։ Լավագույն գործ չընտրվեց, այլ եղավ 2-րդ և 3-րդ մրցանակակիր։ Ես գրավեցի 3-րդ տեղը։ Մեզ հանձնեցին մրցանակային գումարները։ Սովորաբար, այսպիսի մրցույթների ժամանակ 2-րդ փուլ անցնում են 2-րդ և 3-րդ տեղ զբաղեցրած մարդիկ։ Սակայն երկրորդ մրցույթի ժամանակ հայտնվեց Արամ Մանուկյանի ներկայիս քանդակը և առաջին մրցանակ այդ գործի հեղինակին տվեցին։
Մրցույթի սկզբից զգացի, որ այդտեղ մի բան էն չի։ Նրանք նպատակային առաջին մրցույթի ժամանակ չէին ուզում հաղթողին որոշել, որ երկրորդի ժամանակ տան «իրենց մարդուն»։ Այնտեղ ժյուրիի կազմում կային դաշնակցականներ, ովքեր միտված էին առաջնահերթությունը տալ այդ քանդակի հեղինակին։ Ես փաստեր չունեմ, սակայն ենթադրում եմ, որ այս ամենի հետևում կար նույնիսկ կոռուպցիոն ռիսկ։
Եթե ցանկանում էիք այդ մարդուն հաղթող ճանաչել, ապա միանգամից տայիք մրցանակը և այդ մրցույթը չանցկացնեիք։ Իսկ եթե անդրադառնանք ներկայիս քանդակին, ապա դա խայտառակություն է։
Այդ խայտառակությունը չպետք է մնա։ Նույնիսկ ճարտարապետական այդ կառույցի՝ աստիճանների մեջ մտնելու գաղափարն են գողացել ուրիշից։ Այդ աստիճանների հեղինակը Ռազմիկ Մինասյանն է, և միայն ինքը իրավունք ունի իր աշխատանքի վրա ինչ-որ բան ավելացնել կամ պակասեցնել։ Անհասկանալի է, թե դրոշն ինչո՞ւ է փաթաթել վրան։ Դրոշը պետք է բարձր ծածանվի. եթե գցում են ոտքերի տակ՝ նշանակում է, որ հաղթել են այդ սիմվոլը կրող երկրին, իսկ երբ վրան է փաթաթած, ապա դա սրբիչ է։ Արձանի տեղադրումից հետո շատ խոսեցին, շատ քննադատեցին։ Սակայն, ինչպես տեսնում ենք, այդ խոսակցությունները բանի տեղ չդրեցին ու արեցին իրենց ուզածը»։
Ընդգծենք, որ քանդակագործը մասնակցել է նաև Գարեգին Նժդեհի արձանի համար անցկացվող մրցույթին։ Նրա արվեստանոցում է գտնվում Նժդեհի արձանի այն օրինակը, որը ներկայացրել էր պարոն Վարդանյանը։
Առաջիկայում NEWSPRESS.am-ը կանդրադառնա նաև այդ արձանին։