Նոր Հայաստանին նոր կադրեր են անհրաժեշտ (ֆոտո)
Հեղափոխությունից հետո վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի առաջին հանձնարարականներից մեկը վերաբերում էր մաքսատների աշխատանքին. Յուրաքանչյուր անձ կարող է ներկրել ցանկացած ապրանք, պետք է բացառվեն կոռուպցիոն դրսևորումները: Գործարարները այսօր արդեն իսկ փաստում են, ներկրման ժամանակ արգելքներ չեն առաջանում, աշխատողներն էլ կաշառքի չեն սպասում: Խնդիրները, սակայն, սրանով չեն վերջանում: Բարեփոխումների աջակցության հանրային նախաձեռնությունում այսօր քննարկվել են բիզնես ոլորտին և հետհեղափոխական Հայաստանի տնտեսական քաղաքականությանը վերաբերող հարցեր:
Որքան դանդաղ, այնքան լավ: Հեղափոխությունից հետո Հայաստանում մաքսատան աշխատողները այս սկզբունքով են աշխատում՝ փաստում են բարեփոխումների աջակցության հանրային նախաձեռնությունում հավաքված գործարարները: Օրենքով սահամանված ժամանակը մաքսատան աշխատողները, իհարկե, չեն խախտում, կաշառք էլ չեն վերցնում, փաստաթղթային ձևակերպումները, սակայն, ձգձգում են ինչքան կարող են:
«Մաքսային տեսուչները, որոնց հետ ամեն օր շփվում ենք գործի բերումով, ամեն մի ստորակետի համար են պատմություն սարքում: Մի կոռումպացված անձնավորություն է, որը միշտ 20 հազար դրամով էր տալիս տվյալ փաստաթուղթը, առանց նայելու բովանդակությանը, այսօր ասում է օրենքով եմ անում և հնարավորինս ձգձգում պրոցեսը: Ես հիմա Եվրոպա ապրանք պետք է ուղարկեմ, բայց չեմ կարողանում, այդ թղթաբանության պատճառով: Փաստաթղթեր են ուզում, որ առաջ անհրաժեշտ չէր, ժամանակ են ձգձգում»,- բարձրաձայնում է ՀՀ արտահանողների միության նախագահ Րաֆֆի Մխչյանը ու ավելացնում, նման իրավիճակի կարելի հանդիպել գրեթե բոլոր ոլորտներում, տարբեր տեսչություններում ու նախարարություններում: Պատճառը, նրա կարծիքով, խորքային է: Հեղափոխությունից հետո փոխվել են ղեկավարները, աշխատողները, սակայն, նույնն են մնացել:
Մարդիկ, որ սովոր չեն աշխատել առանց կողմանկի եկամուտի, այսօր լուռ հրաժարվում են լավ աշխատել՝ առանց հավելավճարի ու այդպիսով վնասում ներկայիս ղեկավարությանը:
Պահածոյագործների և հյութարտադրողների միության նախագահ Երվանդ Թարվերդյանը նույնպես բյուրոկրատական քաշքշուքի հետ ամեն օր է բախվում: Այն գործը, որ հնարավոր է անել մեկ օրում առնվազն երեք անգամ երկար է տևում:
«Օրենքի շրջանակում, օրինակ, եթե թղթաբանության համար ունեն երկու օր, մինչև վերջին վայրկյանը գիտակցաբար ձգում են: Այլ կերպ չի էլ կարող լինել, մաքսատան հին կադրերը ուղղակի չեն կարող այլ կերպ աշխատել, նրանք սովոր են թեյավճարի: Մաքսավորը, որ այլևս չի կարողանում կաշառք վերցնել, բացասական էմոցիան արտահայտում է արհեստական խոչընդոտներ ստեղծելով»,- ընդգծում է նա:
Նախկինում ղեկավարության փոփոխությունից հետո մաքսատան աշխատողների առանց հավելավճարի աշխատելը մի քանի օր, երբեմն էլ մի քանի ժամ էր տևում: Այսօր իրավիճակը փոխվել է, ամիսներն անցնում են, իսկ հավելյալ եկամուտները չեն ավելանում…Իսկ գուց՞ե, պետք է բարձրացնել մաքսատան աշխատողների աշխատավարձը, որպեսզի նրանք չսպասեն կողմնակի գումարներին՝ առաջարկում է:
Բարեփոխումների աջակցության հանրային նախաձեռնության քննարկման մասնակիցները համաձայն չեն: Աշխատավարձ բարձրացնելով՝ կոռուպցիոն ռիսկերը չեն նվազի՝ ասում են: Լավ աշխատողին կարելի է մոտիվացնել ոչ միայն աշխատավարձի բարձրացմամբ: Աշխատողը պետք է տեսնի նպատակը, որին ձգտում է հասնել, միայն այդ դեպքում ոչինչ չի խնայի հաջողության հասնելու համար:
արդուն, որ կարողանում է զարտուղի ճանապարհով վաստակել հինգ միլիոն դրամ, ինչքան ուզում ես ավել գումար տուր չի բավարարվելու, քանի որ նա իր սպառումը այդ գումարի մեջ է կարգավորել: Հիշենք դատավորների աշխատավարձերի բարձրացումը, որը ոչ մի արդյունքի չբերեց ու ունեցանք բյուջեի վրա հավելյալ բեռ»,- ասում ֆինանսների նախկին նախարար Վարդան Արամյանն ու աշխարհում ընդունված լուծման տարբերակները նշում:
«Աշխարհում երկու լուծում են գտել: Առաջին ձևն օգտագործվեց Վրաստանում, երբ աշխատանքից ազատեցին մաքսայինի բոլոր աշխատողներին ու բերեցին նոր, երիտասարդ կադրեր, որոնք սովոր չէին կոռուպցիայի: Բայց մեր պարագայում այս հեղափոխական մեթոդը արկածախնդրություն կլինի, որովհետև մենք չունենք պահեստային ֆոնդեր: Երկրորդը էվոլյուցիոն տարբերակն է. Խնդիրները հարթվում են ժամանակի ընթացքում: Որպես լուծում կարող եմ առաջարկել ֆրագմենտալ մոտեցումը, մի տեսչական մարմնում, փոքր հատվածներում անել լիարժեք փոփոխություններ, հասկանալ ինչի է դա բերում, հետո նոր շարժվել առաջ»:
Քննարկումն ամփոփում է տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը: Նոր Հայաստանին, նոր կադրեր են անհրաժեշտ: Նախարարություններում աշխատող միջին և ավագ սերնդին պետք է փոխարինելու գան նոր մտածելակերպ ու ուրիշ արժեքներ ունեցող երիտասարդները: Նոր կարդերի ուսուցումը պետք է սկսել այսօրվանից, համբերատար սպասել, որ դաշտը աստիճանաբար մաքրվի: