Ինչպես էին ժամանակին ադրբեջանցի գրողները գովերգում Հայաստանն ու հայ ժողովրդին
Այն, որ հիմա ինչ-որ հայ գրող կարող է գրել գրական ստեղծագործություն Ադրբեջանի, Բաքվի կամ ադրբեջանցու մասին, որում կլինի գովերգ՝ աբսուրդային է։ Անհավանական է նաև այն, որ ինչ-որ ադրբեջանցի գրող կվարվի նույն կերպ։ Սա անհավատալի է, անհավանական ու աբսուրդային։ Իսկ ժամանակին ամեն ինչ մի փոքր այլ էր։ Ժամանակին, երբ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ԽՍՀՄ 15 հանրապետություններից էին, պատկերն ուրիշ էր։ Բավական է թերթել Ադրբեջանի գրողների միության հրատարակչությունում տպագրված «Սովետական գրող» գրական թերթը ու պարզ կդառնա, թե հայ ու ադրբեջանցի գրողներն ինչքան էին գովերգում Հայաստանն ու Ադրբեջանը։
1940-ականներին ադրբեջանցի գրողները գրում էին Հայաստանի մասին, հայ ժողովրդին հորդորում՝ արյան գնով պահել սեփական հայրենիքը։ Նույն համատեքստում էին ստեղծագործում նաև հայ գրողները։
Ադրբեջանցի բանաստեղծուհի Ռաֆիբեյլի Նիգյարի «Ալագյազ» բանաստեղծության տողերը կփաստեն ու կապացուցեն այն, ինչ վերևում արդեն ասացինք։
Ռաֆիբեյլի Նիգյար․ «Ալագյազ»
Թող ե՛րգ ձոնեմ գեղեցկության քո անհաս,
Կրծքիդ բացվեն վարդ, մանուշակ ու ռեհան,
Ամպի միջից ցույց տուր դեմքդ, Ալագյա՛զ,
Հյուր եմ եկել ժողովրդին բարեկամ։
Գիրկն է բացել Հայաստանը գեղանի,
Ինձ հուզում են այգիները գրավիչ,
Կրծքի տակին հայրենիքիդ գովանի
Բաբախում է մի մայրական սիրտ թովիչ։
Ամբողջ երկրով ես, Ալագյա՛զ, ման եկա,
Այցելեցի ջինջ Սևանի,-իմ քրոջ,
Իմ սրտի մեջ միշտ ձեզ համար խինդ, սեր կա,
Հողըդ, ջուրըդ, հսկի՛ր անդուլ, անդողդոջ։
Հեյ, բարեկամ ժողովրդի գեղաչ սար,
Ի՜նչ նախշուն ես, ի՜նչ անուշ ՝ անունդ,
Հրաժեշտի այս գիշերին ես հազար
Հույզ եմ տանում հայրենական իմ տունը։
Վա՛ռ կմնա միշտ քո սերը իմ սրտում,
Միշտ կհիշեմ ժողովրդին քո քնքուշ,
Մի անառիկ ժայռ է փառքդ անհատնում,
Հեյ դու ազատ ժողովրդի յար անուշ։
Թող ե՛րգ ձոնեմ գեղեցկության քո անհաս,
Կրծքիդ բացվեն վարդ, մանուշակ ու ռեհան,
Ամպի միջից ցույց տուր դեմքդ, Ալագյազ,
Հյուր եմ եկել ժողովրդիդ բարեկամ։
Թարգմանությունը՝ Աշոտ Գրաշի
Առաջիկայում կներկայացնենք նաև հայ մի շարք գրողների ստեղծագործություններ, որոնցում գովերգվում է Ադրբեջանը։