«Սերժին, Ռոբերտին ու Լևոնին պիտի գնդակահարեն այնպես, ինչպես Նիկոլաե Չաուշեսկուին»․ Մարտի 1
Վերջին շրջանում մեր հասարակության մեջ վերակենդանանում է 2008 թվականի մարտի 1-ի մասին հիշողությունները։ NEWSPRESS.am-ն էլ, իր հերթին, փորձում է փնտրել ու գտնել դեռ չհրապարակված լուսանկարներ, տեսանյութեր ու մարդկանց պատմություններ, որոնք այս 10 փակ ու մութ տարիների ընթացքում մնացել են մարդկանց հիշողություններում։
Մաշտոցի պողոտայի սկզբնամասի բնակիչները լավ են հիշում Մարտի 1-ը, քանի որ պայթյունները, կրակոցները, թալանն ու մեքենաների ջարդն իրենց աչքերի առաջ է եղել։
Տարածքում ապրող կինը, ով զրուցեց NEWSPRESS.am-ի թղթակցի հետ, չցանկացավ հրապարակել իր անուն-ազգանունը։
Նրա աչքի առաջ մինչ օրս խանութների թալանն է ու այն մարդը, ով կյանքի ու մահվան համար պայքարող ցուցարարների մեջտեղում գրկել էր մի սպիտակ, մեծ արջ, որը թալանել էր խանութից, ու վազում էր դեպի տուն։ Հիմա էլ իրեն հարց է տալիս ու չի կարողանում հասկանալ, թե նրա ինչի՞ն էր պետք այդ փափուկ արջը, եթե նա դուրս էր եկել փողոց արդարության ու ազատության համար։
«Դրանք սարսափելի օրեր էին։ Ես ինքս տեսնում էի, որ հասարակության մեջ խուժաններ են գործում։ Մարդիկ, ովքեր հավաքվել էին Մյասնիկյանի արձանի մոտ ու խաղաղ հանրահավաք էին անում՝ կապ ունեին գաղափարի համար պայքարողների հետ։ Իսկ հետո մեզ մոտ՝ Մաշտոցի պողոտայում, հայտնվեցին մարդիկ, ովքեր խուժաններ էին։ Թվում էր, թե նրանց ասել էին՝ դուք ամեն ինչ արեք՝ մենք տեր կլինենք։ Նրանք թալանում էին խանութները, կոտրում պատուհաններն ու անում այն, ինչ ուզում էին։
Ոմանք կոնյակի շիշը ջարդում էին ու կոնյակը լցնում գետնին։ Մարդ կար, որ կոշիկները խանութից հանում էր ու լցնում գետնին։ Մինչև հիմա աչքերիս դիմաց մի կարմիր կանացի կոշիկ է, որը մարտի 2-ի առավոտյան արթնանալով, տեսա շենքի դիմաց գցած։ Ոմանք գողանում էին անգամ խանութների հաշվիչները։ Առավոտյան երբ արթնացանք, այս տարածքում ամբողջը կոշիկների արկղեր էր, կոշիկներ, իսկ Մաշտոցի պողոտայից կոնյակի հոտ էր գալիս։ Երբ սկսվեցին մարտի 1-ի կրակոցները, բոլորս փակեցինք պատուհանները, ներս անցանք, լույսերն անջատեցինք, նստեցինք հատակին, որ հանկարծ մեզ բան չլինի։ Հիշում եմ, որ այս հատվածում ոստիկանական զորքերի մեջ երեխաներ էին, 20 տարեկան երեխաներ: Դեմքերից երևում էր։ Ժողովրդի մեջ էլ խոսակցություն էր գնում, որ նրանց Ղարաբաղից էին բերել։ Երբ կատաղած ժողովուրդը հարձակվեց նրանց վրա, իրենց վահաններն ու մահակները թողեցին ու փախան։
Զգացվում էր, որ անփորձ տղաներ էին։ Իսկ արտակարգ դրություն մցնելուց հետո մենք իջնում էինք ներքև ու քաղցրավենիք էինք տալիս նրանց։ Հիշում եմ նաև, որ արտակարգ դրություն մտցնելուց հետո՝ մարտի 2-ի առավոտյան, ոստիկաններ եկան ու գետնից սկսեցին ինչ-որ բաներ հավաքել։ Հավանաբար, կրակված փամփուշտների պարկուճներն էին։ Հարևաններից ոմանք էլ ասում էին, որ իրոք առավոտյան ոստիկանները եկել էին պարկուճներ հավաքելու։ Իսկ մենք տարածքում շրջում էինք անձնագրերով, քանի որ բոլորիս ստուգում էին, հարցնում, թե ուր ենք գնում ու ինչի՞ համար ենք տանից դուրս եկել»։
Զրույցն ավարտվեց, մաքրեց հուզմունքից արցունքոտված աչքերն ու ասաց. «Սերժին, Ռոբերտին ու Լևոնին պիտի գնդակահարեն այնպես, ինչպես Նիկոլաե Չաուշեսկուին։ Նրանք մեր ազգի խուժաններն են»։