Մեծ այգիները, գոմերը, կաթ բաժանող մարդիկ ու անասնապահները․ ինչպիսի՞ն էր ժամանակին «Կասկադը»
Ներկայիս Երևանն առանց «Կասկադ» համալիրի պատկերացնելն անհնար է, քանի որ այդ համալիրը քաղաքի ճարտարապետության զարդն է ու իր գեղեցկությամբ մարդկանց կանչում է իր մոտ։ Համալիրը ճարտարապետ Ա. Թամանյանի մտահղացումն էր, ով ցանկանում էր միմյանց կապել քաղաքի հյուսիսային և կենտրոնական հատվածները: Համաձայն Թամանյանի նախագծի՝ կառույցն ընդարձակ, կանաչ տարածքով, շատրվաններով և այգիներով համալիր էր լինելու: Դժբախտաբար, նախագիծը մինչև 1970 թվականը չիրականացվեց և իր վերակենդանացումն ստացավ քաղաքի մեկ այլ գլխավոր ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյանի կողմից:
Նայելով «Կասկադի» ներկայիս տեսքին ու համեմատելով Թամանյանի նախագծի հետ՝ կանգնում ես հակասության առաջ, քանի որ Թամանյանի նախագծով այնտեղ լինելու էին այգիներ, իսկ հիմա այդ տարածքում այգի չկա։ Տեսնելով Հին Երևանի լուսանկարները՝ հասկանում ես, որ 50-60-ականների Երևանն ամբողջովին այլ մայրաքաղաք էր, որտեղ շատ էին ծառերն ու կանաչապատ տարածքը։
Իսկ «Կասկադի» մասին այս նույնն ասել նույնպես կարելի է, քանի որ այդ տարածքում այգիներ էին, մեծ ծառեր ու նույնիսկ տարածքում զբաղվում էին անասնապահությամբ։
NEWSPRESS.am-ի հետ զրույցում 85-ամյա շինարար Միտի Մովսիսյանը պատմեց 50-ականների «Կասկադի» մասին։
«Կասկադի տարածքով գալիս էինք ու իջնում շուկա։ Այս տարածքով շատ եմ քայլել ես։ Կասկադի վերևում երկաթուղու գիծն էր, իսկ ներկայիս Կասկադի տարածքում մեծ այգիներ։ Հորեղբորս տղան այստեղ կով էր պահում ու շատ էի գալիս իր մոտ։ Ամբողջը այգիներ էին, բարձր խոտ։ Պատկերացրեք, որ խոտն այնքան շատ էր, որ անասնապահները գալիս էին այստեղ ու անգամ գոմեր էին սարքում։ Այդպես էր մինչև 53-54 թվականները»։
Միտին, ով հպարտանում էր իր անվան ռուսական ծագումով, հիմա էլ գոհ է Կասկադից, սակայն անցյալի հիշողություններն ավելի քաղցր են նրա համար։
«Իմ բարեկամներից մեկն էլ գոմ ուներ ներկայիս Կասկադի վերնամասում։ Երբ կովերին կթում էին, բոլոր բարեկամները պիտի գային ու կաթ ուտեին։ Այն ժամանակ ավանդույթն այդպիսին էր։ Դրանից բացի, կաթը նաև բաժանում էին հարևաններին։ Հիմա էլ աչքերիս առաջ այդ պատկերն է, մեծ ու բարձր ծառերն ու Օպերայի շենքը, որ այդ թվականներին միակն էր, որ երևում էր Կասկադից իջնելիս»։
Ընկերներ Ռոբերտ Բադալյանն ու Միտի Մովսիսյանը հիմա էլ ամեն օր գալիս են «Կասկադ», նստում ու հիանում քաղաքի ամենագեղեցիկ ճարտարապետական կառույցներից մեկով ու հիշում անցյալը, այգիներով ու ծառերով պատված Երևանը։