Հայկական բանջարեղենը` քաղաքականության և տնտեսության միջև
Երբ թուրքերը ռուսական կործանիչ խփեցին, դրան հետևեցին Թուրքիայի նկատմամբ տնտեսական պատժամիջոցները․ արգելվեց բանջարեղենի ներկրումը ՌԴ։ Ժամանակի հետ այդ լարվածությունը թուլացավ, մեղմացավ, և ՌԴ-ն սկսեց կամաց-կամաց բացել իր դռները թուրքական բանջարեղենի առջև։
Ակնհայտ էր, որ բանջարեղենի արգելանքը ռուսական կողմից պարզապես քաղաքականություն էր: ՌԴ-ն համարվում է թուրքական բանջարեղենի խոշորագույն շուկան և ՌԴ արգելանքը ծանր հարված հասցրեց թուրքական տնտեսությանը. թուրքերը ստիպված ներողություն խնդրեցին: Սառույցն այդպիսով հալվեց։
Իսկ այժմ ռուսական կողմը վերադարձրել է հայկական արտադրության լոլիկը և վարունգը: Բանջարեղենում հայտնաբերվել էր ցեց և թրիպս, արտահանվող խմբաքանակը՝ հայտարարվել կարանտինային։
Իհարկե, հավանականությունը շատ մեծ է, որ խմբաքանակն ախտահարված լինի․ նախ այն անցել է բուսասանիտարական ստուգում ՀՀ սահմանին, ունի համապատասխան ուղեկցող փաստաթուղթ, որից հետո այն հասել է ՌԴ սահմանին, ապա վերադարձվել։
Այս իրողությունը, սակայն, կարող է ունենալ նաև քաղաքական ասպեկտ, որի վրա այդքան սիրում է խաղալ աշխարհը, այդ թվում՝ ՌԴ-ն։
ՌԴ-ն նաև Հայաստանի համար է հանդիսանում բանջարեղենի խոշորագույն շուկա, ՀՀ-ում կառուցվում են ջերմոցներ, կան հսկայական ծիրանի, կեռասի այգիներ. բերքն ամբողջությամբ արտահանվում է ՌԴ։
Իսկ ինչո՞ւ ՌԴ-ն պետք է նման քաղաքականություն վարի Հայաստանի նկատմամբ՝ այն պարզ պատճառով․ որ դա կարող է նախազգուշացում լինել ՀՀ նոր իշխանություններին՝ ՌԴ-ի հանդեպ ոչ դրական վերաբերմունքի համար։
Նոր իշխանություններն, ի տարբերություն նախկինների, ոչ միայն ամբողջությամբ ռուսական ազդեցության տակ չեն, այլ նաև արևմտյան կողմնորոշում է ուրվագծվում։
Իսկ ՌԴ-ի կողմից «կարանտինային» պատճառաբանությամբ բանջարեղենի և մրգի արտահանման արգելքը կատաստրոֆիկ կլինի ՀՀ տնտեսության համար, հատկապես լոլիկի, վարունգի, ծիրանի, կեռասի։ Դա ավելի հզոր զենք է, քան ցանկացած այլ զինատեսակ։
Սակայն կա նաև կարանտինի գործոնը. առաջին անգամը չէ, որ վարակված բանջարեղեն է արտահանվում ՌԴ․ ժամանակին վերադարձվել է և՛ լոլիկ, և՛ կեռաս և վարունգ․ կա՛մ արտադրանքի մեջ բարձր են եղել թունաքիմիկատների սահմանված չափաքանակները, կա՛մ հայտնաբերվել է կարանտին բանջարեղեն։
Երկու դեպքում էլ խնդիր կա․ մի դեպքում բուսասանիտարական հսկողության բացակայությունը, մյուս դեպքում՝ ՌԴ-ի տնտեսական ճնշումը․ երկու դեպքում էլ խնդիրները լուծելի են, սակայն այժմ գործ ունենք իրողությունների հետ։