Քանդված Պուշկինի 3-ն ու պատերազմից առաջ այնտեղից հեռացած ադրբեջանցիները (ֆոտո)
Պուշկինի փողոցը Երևանի ամենահին փողոցներից մեկն է, որի կառուցումն ու հիմնադրումը սկսվել է 19-րդ դարից։ Այժմ փողոցում շատ քիչ պատմական շենքեր կան, որոնք նախկինում եղել են Հին Երևանի ամենագեղեցիկ շինություններից։ Օրեր առաջ պատմաբան Մայքլ Բաբայանը ֆեյսբուքյան իր էջում նշել էր, որ Պուշկին 4 հասցեում գտնվող շենքը, որտեղի բնակարաններից մեկում ապրել է ՀՀ առաջին վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունին, ճանաչվել է «գերակա հանրային շահ» և ենթակա է քանդման։ Իրականում շենքը Հին Երևանի ամենանշանավոր շինություններից է եղել։
Ժամանակին շենքի բակում եղել են սեփական տներ, որոնցից հիմա մնացել են միայն մի քանիսը։ Բայց պահպանվել են քանդված տների ավերակները, բետոնե ու սալիկապատ հատակները։
NEWSPRESS.am Culture-ին տարածքի մասին տեղեկություններ տրամադրեց մի քաղաքացի, ով հարգելի պատճառներով չցանկացավ ներկայանալ։ Նա պատմեց, թե նախկինում այս տարածքում ովքեր են ապրել ու ինչո՞ւ է հիմա այս տարածքն այսպես։
«Այս տարածքում սեփական տներ էին, որոնք քանդեցին 9-10 տարի առաջ։ Այստեղ ապրել են նույնիսկ ադրբեջանցիներ, ովքեր բարձր պաշտոնյաներ էին, սակայն Արցախյան պատերազմից առաջ նրանք գնացին Հայաստանից։ Նրանք լավ հարևաններ են եղել հայերի հետ ու պատերազմի ժամանակ նրանք ոչ թե փախչել են, այլ նրանց հայերն են ճանապարհել։ Փաստացի Ադրբեջանի տարածքում ապրող հայերին այդ ժամանակ սպանում էին, իսկ այստեղ լավ վերաբերմունք էին ցույց տալիս ու ճանապարհում, որ վատ բան չպատահի նրանց հետ։ Այստեղ ապրում էր նաև տիկին Էմման, ով աշխատում էր Մատենադարանում, ուսումնասիրում էր հին ձեռագրեր։ Նա տիրապետում էր նաև օտար լեզուների։ Այս կիսաքանդ տանն էլ, եթե չեմ սխալվում, նույնպես ադրբեջանցի էր ապրում, որը դարձրին ավտոտնակ, իսկ հիմա կիսաքանդ վիճակում է։ Այստեղ ապրում էին մտավորականներ ու մեծ մարդիկ, իսկ հիմա դատարկություն է»։
Մեզ հետ զրույցում նա ընդգծեց, որ ցավով է հիշում, թե ինչպես քանդեցին քաղաքի սրտում գտնվող այս պատմական շինությունները։
«Քանդողներն անգամ հաշվի չէին առնում, որ ներսում ապրողներ կան։ Այս բակում հիմա մնացել է ևս մեկ կիսաքանդ կառույց։ Առաջին հարկում ապրում էր բժշկուհի տիկին Անահիտը, ով գիշերային հերթապահությունից եկել էր ու քնած ժամանակ նկատել, թե ինչպես են քանդում տան երկրորդ հարկը։ Փաստացի նրանք նույնիսկ քանդելիս չգիտեին, թե որտեղ կա ապրող մարդ և որտեղ չկա։ Կամ էլ գիտեին, բայց նրանց համար մեկ էր։ Հիշում եմ, թե նա ինչպես էր պատմում այդ ժամանակվա իր ապրումները։ Նա ասում էր, որ քնած էր ու իրեն թվաց, թե երկրաշարժ է։ Այստեղ նույնիսկ տուն կար, որ քանդեցին ու տան տերերը, ովքեր Ֆրանսիայում էին, հետո միայն իմացան, որ քանդել են իրենց տունը։ Ես այս ամենը տեսել եմ իմ աչքով ու զգում եմ, որ ապրում ենք մի երկրում, որտեղ օրենք գոյություն չունի։ Ով ինչ ցանկանում, անում է։ Այս երկիրը հիմա երիտասարդներինն է, ովքեր պիտի վայելեն, սակայն եթե այսպես շարունակվի, ապա մեր երկրից բոլորը կփախչեն քոչվորի նման։ Սա քաղաքի սիրտն էր, իսկ հիմա բան չի մնացել»։
Հավելենք նաև, որ NEWSPRESS.am-ն առաջիկայում կանդրադառնա այս տարածքում նախկինում եղած ու հիմա հրաշքով պահպանված պատմական արժեքներին։