Ապրում ենք երկրում, որտեղ դրամային միավորն ավելի է գնահատված, քան կարևոր արժեքները, ցավալի է. Մարիաննա Գևորգյան
Հանրապետական և միջազգային առաջին կարգի դափնեկիր և ոսկե մեդալակիր Մարիաննա Գևորգյանը երկար տարիներ է, ինչ զբաղվում է քանոն նվագարանով: 2000թ. ավարտել է Երևանի Ա.Գաբրիելյանի անվան թիվ 12 երաժշտական դպրոցի, իսկ 2003թ.՝ Երևանի Ա.Սպենդիարյանի անվան երաժշտական դպրոցի քանոնի բաժինը: 2004-10թթ սովորել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում՝ ավարտելով նաև մագիստրատուրան: 2012թ. ավարտել է ԵՊԿ-ի «Կատարողական և ստեղծագործական բարձրագույն վարպետություն» լրացուցիչ կրթության լրիվ դասընթացը, քանոն մասնագիտությամբ: Քանոնահարության ասպարեզում հասած մեծ հաջողությունների ու ձեռքբերումների մասին NEWSPRESS.am Culture-ը զրուցեց Մարիաննա Գևորգյանի հետ:
-Մարիաննա, ինչու՞ քանոն և ոչ ուրիշ երաժշտական գործիք:
-Երևի նախախնամություն էր, որովհետև ի սկզբանե ընդունվել էի ջութակի բաժին, այնուհետև տեղափոխել են քանոնի բաժին, և դա երևի ամենաճիշտ որոշումն էր, որի համար երբեք չեմ փոշմանել:
-Հարցազրույցներից մեկի ժամանակ Դուք այսպիսի միտք եք արտահայտել. «Յուրաքանչյուր մտքից է ծնվում ստեղծագործությունը և ապրեցվում այն»: Ի՞նչ մտքեր են հուզում Ձեզ և ինչպե՞ս եք կարողանում դրանք ապրեցնել երաժշտության միջոցով:
-Քո փոխարեն խոսում է գործիքդ: Եթե հոգիդ լիքը չլինի, և դու ասելիք չունենաս, դու չես կարող հանդիսատեսին տալ այն, ինչ կա քո ներսում: Իսկ ասելիք դու պետք է միշտ ունենաս: Լինում են դեպքեր, երբ բառերով չես կարողանում արտահայտել ասելիքդ, իսկ ստեղծագործությունների միջոցով շատ լավ կարողանում ես արտահայտել ապրումներդ:
-Ինչպե՞ք եք կարողանում այդ հույզերն ու զգացմունքները փոխանցել ունկնդրին:
-Այստեղ քեզ օգնության է գալիս տարիների փորձը: Այն ստեղծագործությունները, որոնք դու նվագել ես փոքր տարիքում, իսկ հետո ավելի հասուն տարիքում, այդ ժամանակ արդեն կարողանում ես երաժշտությունը լիովին քեզանով անել: Միայն այս պարագայում կարող ես հույզերդ ու զգացմունքներդ լիովին փոխանցել հանդիսատեսին:
-Կարելի՞ է ենթադրել, որ քանոնը միայն կանացի մատներ է սիրում, որովհետև այս ասպարեզում մենք գրեթե չենք հանդիպի տղամարդ քանոնահարի: Այսինքն՝ քանոնը միայն կանացի՞ գործիք է:
-Ես երբեք խտրականություն չեմ դրել՝ տղամարդ կնվագի, թե կին: Արևելքում, օրինակ, միայն տղամարդիկ են նվագում: Այնտեղ գրեթե չեք հանդիպի կին քանոնահարի: Սակայն, ես ավելի շատ հակված եմ այն կարծիքին, որ սա կանացի գործիք է, որովհետև այն շատ նուրբ է ու քնքուշ, իսկ կանայք ավելի էմոցիոնալ են, և կարծում եմ, որ նրանք ավելի ճիշտ կարող են վերարտադրել երաժշտությունը:
-Քանոն գործիքը մեզ է հասել 5-րդ դարից: Ինչպե՞ս է նրան հաջողվել պահել իր դեմքն ու դիմագիծը և հավուր պատշաճի ներկայանալ նոր սերունդներին:
-Այո, ճիշտ եք նկատել: Գործիքը մեզ է հասել 5-րդ դարից և մինչ օրս շատ փոփոխությունների է ենթարկվել, սակայն պահպանել է իր մաքրությունն ու զուլալ կերպով ներկայացել մեզ: Այսինքն՝ առանց այն մուղամների, որոնք մերը չեն: Ես չեմ ընդունում, որ պրոպագանդվում է մուղամը և որ մեդալներ ու պարգևներ ստանալու համար, նորամուծության քողի տակ ներկայացնելով, ասում են՝ դա մերն է: Ոչ, մերը չէ, մերը մաքուրն է: Ինչպես կարելի է վերցնել ու աղավաղել Մակար Եկմալյանի ստեղծագործությունները, պատճառաբանելով, իբրև թե նորագույն ձևով են մատուցում: Ես դա արվեստ չեմ համարում: Ու հավատացած եղեք, որ մենք ունենք այնպիսի անգին գոհարներ ու տաղեր, որ երբ նվագում ես այդ մի քանի, թեև փոքր տողերը, այնքան մաքուր և զուլալ է հնչում, որ ոչ մի ուրիշ նոտա չես ուզում խառնել, ուզում ես նվագել միայն այդ մաքրամաքուր մեղեդին:
Վերջերս մեծ պրեմիերայի ժամանակ ես նվագեցի կոմպոզիտոր Երվանդ Երկանյանի մշակած մեր հնագույն տաղերը, որոնք կոչվում էին «Տաղ Աստվածածնա»: Այս էլեգիան առաջին անգամ հնչել է քանոնի և երգեհոնի հետ միասին: Իսկ Վարդան Աճեմյանի «Աղջիկների պար» ստեղծագործության պրեմիերան, որը գրվել էր հենց ինձ համար, նվագել եմ մենահամերգիս ու արժանացել կոմպոզիտորների հոտնկայս ծափահարություններին: Դրանից ավել բան արտիստին պետք էլ չէ:
-Կա՞ ներքին կապ Ձեր և քանոնի միջև: Հաղորդակցվու՞մ եք միմյանց հետ:
-Իհարկե կա: Տարիների ընթացքում գործիքդ նմանվում է քեզ ու զգում է տրամադրությունդ: Եթե լարված ես լինում, հավատացած եղեք, որ չես կարող նվագել: Գործիքդ շատ լավ զգում է դա: Ու պատկերացրեք, որ նա նաև շատ նեղացկոտ է: Եթե որոշ ժամանակ նրան չես նվագում, ձայնը կարող է ընդհանրապես դուրս չգալ: Ժամանակ է պետք, որպեսզի գործիքդ նորից կարողանա քեզ հետ աշխատել:
-Մարիաննա, պատմեք Ձեր ձեռքբերումների, հաջողությունների, նաև անհաջողությունների ու հիասթափությունների մասին: Երբ ինչ-որ բանից հիասթափվում եք, ինչի՞ց եք ոգեշնչվում և որտեղի՞ց եք ուժ գտնում նորից ստեղծագործել:
-Ճանապարհը շատ բարդ է, քարքարոտ ու փշոտ: Մարդիկ, երբեմն, արհեստականորեն խոչընդոտներ են ստեղծում քեզ համար ու դրանով ավելի են դժվարացնում ուղիդ: Եթե չունեցար թիկունք, հովանավորյալ ու այնպիսի մարդիկ, ովքեր քեզ համար կհարթեն ուղիդ, որ դու կարողանաս առաջ շարժվել ու հասնել բարձունքների, հավատացած եղեք, որ չեք հասնի: Եթե ես իմանայի, որ այս մասնագիտությունն այսքան բարդ է, իսկ ճանապարհը՝ դժվարին, ես երբեք չէի ընտրի քանոնահարի մասնագիտությունը:
-Ձեր ասածից կարելի է ենթադրել, որ Հայաստանում տաղանդավոր մարդիկ գնահատված չե՞ն:
-Արժեհամակարգն է փոխվել: Հիմա տեղ են տալիս այլ արժեքների, իսկ մեր իսկական երաժշտությունը մղել են հետին պլան: Այո, մենք ապրում ենք մի երկրում, որտեղ դրամային միավորն ավելի է գնահատված, քան կարևոր արժեքները: Դա շատ ցավալի է:
- Նախորդ տարիների համեմատ այժմ կա՞ պահանջարկ քանոնահարություն սովորելու:
-Երաժշտական դպրոց հաճախելը երեխաների համար շատ կարևոր է և պարտադիր չէ, որ բոլորը դառնան պրոֆեսիոնալ երաժիշտներ: Երեխաները պետք է իմանան մեր ազգային նվագարանների մասին ու ճանաչեն մեր աշխարհահռչակ կոմպոզիտորներին: Գեղագիտական ճաշակը ձևավորվում է հենց փոքր հասակից: Սա ներքին դաստիարակություն է, որը յուրաքանչյուր ծնող պետք է հասկանա:
-Ի՞նչ եք զգում բեմ բարձրանալիս:
-Ամեն անգամ տարբեր են լինում զգացողությունները, բայց յուրաքանչյուր անգամ խաչակնքվելով եմ բեմ բարձրանում, որովհետև գիտեմ, որ այդ պահն այլևս չի կրկնվելու: Եթե անգամ նույն ստեղծագործությունը մի քանի անգամ նվագում եմ բեմում, մեկ է, տարբեր է ստացվում միշտ:
-Ի՞նչ նպատակներ ու ցանկություններ ունեք կյանքում:
-Կցանկանայի, որ քանոնահարությունը Հայաստանում իսկապես զարգացում ապրեր, որովհետև բոլոր ժամանակներում մենք ունեցել ենք լավ քանոնահարներ ու պետք է ունենանք ավելի լավերին: Յուրաքանչյուրի ձեռագիրը տարբեր է, մենք պետք է ձեռագրով ճանաչենք նրանց և կուզենամ, որ ստեղծվի այդ ասպարեզը նրանց բացահայտման ու դրսևորման համար: Իսկ նպատակս մեկն է՝ հնչեցնել մեր ազգային նվագարանը լավագույն բեմահարթակներից մաքուր, անաղարտ կերպով:
Զրուցեց Լուսինե Փիլոյան