Չինովնիկի մեջ մարդը մեռել է, էս ա մեր պետությունը. էս ապրե՞լ ա, այ ախպեր
Երեկոյան աշխատանքից տուն եմ գնում։ Լսում եմ՝ ինչպես ավտոբուսում մի տղամարդ ինչ-որ մեկից ներողություն է խնդրում։
«Կներես, աղջիկ ջան, ինձ թվաց` Աննաս է, Աննան քրոջս աղջիկն է․․․․»,-ասաց տղամարդը, ով մի քիչ գինովցած էր։ Նա նեղսրտած էր, ու ինչպես սովորաբար լինում է նման դեպքերում, տղամարդն սկսեց բողոքել սոցիալական վիճակից ու իշխանություններից։
«Էս ղեկավարներն են մեղավոր, որ մենք էս օրին ենք․․․ ուրիշ բան չմտածեք, ես աշխատող տղա եմ, բայց էսօր ի՞նչ ա մեր վիճակը։ Գնացել եմ մեկի մոտ գործարանում աշխատանքի համար, ասում են՝ կներես, բայց քեզ չենք ընդունի, քո տարիքը մեծ ա։ 50 տարեկան եմ, գնամ կախվե՞մ, էլ ես պիտանի չե՞մ»,- նեղսրտելով պատմում էր տղամարդն այնպես, կարծես վիշտը կիսելիս լիներ բոլոր ուղևորների հետ։
«Չէի ուզում ասեմ, բայց պետք ա ասեմ՝ Լֆիկ Սամոյի գործարան էի գնացել, Սամվել Ալեքսանյանին՝ գիտեք․․․ ասեցին՝ գնա, դու մեզ պետք չես։ Դե հա, ես պետք չեմ հիմա, իսկ էն ժամանակ, որ ավելի ջահել էի, ուժեղ՝ պետք էի։ Է՛ս ա մեր պետությունը՝ մեծացար, վե՛րջ, կարաս մեռնես, ու մեկը ախ չի քաշի»,-վրդովված խոսում էր տղամարդը՝ անընդհատ ներողություն խնդրելով իրեն լուռ լսող ուղևորներից։ Վերջիններս էլ երևի իրենց մտքում համաձայնում էին նրա հետ ու նկատողություն չէին անում՝ բարձր խոսելու համար։
Ուղևորներից մեկը նույնիսկ երկխոսության մեջ մտավ․ «Մենակ դու չես էդ օրին, ախպերս, ես էլ եմ էդ վիճակում»։
Մինչ այդ խոսող տղամարդը ոգևորվեց․ «Հա բա էս ապրե՞լ ա, այ ախպեր․․․ մե՞նք էլ ասենք՝ ապրում ենք, էն չինովնիկնե՞րն էլ, որ նստել լափում են ու լափում։ Արա՛, դուք խիղճ չունե՞ք, ձեր փորի մեջ ոսկոր չկա՞, որ ծակի ու հասկանաք, որ հերիք ա ուտեք, մի քիչ էլ էս ժողովրդին տաք։ Էդ տոկոսները որ վերցնում, լափում են ու գործ չեն անում, սաղ մեր քթից ա գալիս։ Էշ չենք, հասկանում ենք, բայց ժողովուրդն արդեն հոգնել ա, դուրս չեն գալիս, որովհետև մարդ չկա, որ էս ժողովրդին հանի ու պայքարեն»,- չէր հանգստանում տղամարդը։
Ավտոբուսը հասավ նախկին Երիտասարդական պալատին, որ «Կրծած կուկուռուզ» էին ասում։ Տղամարդը նայեց քանդված շենքին ու ասաց․
«Էս էլ լափեցին, քանդեցին կերան, մեկը չկա, որ սրանց բերանին գա․․․ Էն Նիկոլն ասում ա՝ դուրս գանք փողոց։ Դուրս ա գալիս՝ ի՞նչ անի․․․ ժողովուրդն արդեն չեն հավատում։ Դուրս եկող ես՝ ինչի՞ ես Ազգային ժողովում նստել, նստա՞ծ ընդդիմություն ես․․․ սուտ ա, չկա ընդդիմություն։ Ոչ մեկին չես կարող հավատալ»։
Ավտոբուսը հասավ Հաղթանակի այգու սկզբնամաս, որի հանդիպակաց մայթին «թագավորանիստն» է․ այստեղ կառուցված են մեր երկրի իշխանավորների շքեղ «պալատները»․ նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի ու մեր ազգի մյուս «պարծանքների» տները ցույց տալով՝ տղամարդն ասաց․ «Ըհը, պալատ են սարքել, սրա փոխարեն լավ չէ՞ր՝ մի քանի հարկանի շենք սարքեին ու անտուններին բերեին, բնակեցնեին, բակում էլ մի սիրուն այգի, որ երեխաները խաղային։ Ես հաստատ տենց կանեի»,-ասաց ու սկսեց ծիծաղել․ «Ախր էս տունն էնքան մեծ ա, որ եթե մարդը տուն մտնի, կնոջը տան մեջ չի գտնի, որ ասի՝ ինձ մի բաժակ սուրճ տուր, կամ սոված եմ՝ ճաշ տուր․․․ մի քանի ժամ, տան մեջ պետք ա ման գա, որ գտնի․․․ ճիշտ չի, ախր չի կարելի տենց․ մեկին ոչինչ, մյուսին՝ ամեն ինչ․․․»։
Ավտոբուսը կանգնեց։ Աղջիկը, որին տղամարդը շփոթել էր իր քրոջ աղջկա հետ, ասաց․ «Ձեր փոխարեն ես կստանամ, կիջնեք»։
Տղամարդը շփոթմունքի մեջ ընկավ․ «Ես փող ունեմ, տես, արդեն պատրաստել եմ, ձեռքիս ա, աղջիկս, դու իջիր»։
Աղջիկը պնդեց․ «Պատկերացրեք Ձեր քրոջ աղջիկն եմ ու ստանում եմ ձեր փոխարեն․․․»,-ասաց ու իջավ։ Տղամարդը հուզվել էր․ «Բայց կան, էլի, մարդիկ, ում մեջ մարդը մնացել ա, այ, անծանոթ աղջիկ էր, բայց մարդ էր։ Իսկ մեր ղեկավարների մեջ մարդը չի մնացել։ Հետո էլ ասում են՝ ապրի, ո՞նց ապրեմ, էս ի՞նչ են անում մեզ հետ, ստրուկ են սարքել․ ինչ ուզում, անում են»։
Ասաց ու լռեց տևական ժամանակ, միայն աչքերն էր սրբում ու մեկ էլ հանկարծ ասաց․
«Ժողովուրդ ջան, բարով մնացեք, եթե անհանգստացրի, կներեք, լա՛վ եղեք։ Վարպե՛տ կպահե՞ս կանգառում, իջնեմ, ինձ համար ստացել են, էն բարի աղջիկն ստացավ․․․»,-ասաց ու գնաց՝ իր հետ տանելով ավտոբուսի ուղևորների մտքից, հոգուց, սրտից ու կենցաղից մի պատառիկ։
Արմինե Մկրտումյան