Սիրիայից հետո կզբաղվեն Արցախով
Այն ինչ կատարվեց Սիրիայում անցնող մի քանի օրերի ընթացքում, կարելի է համարել շատ լավ խաղարկված ներկայացում, որն ավարտվեց առավել հետաքրքիր հանգուցալուծմամբ․ երբ և գառները մնացին անվնաս, և գայլերը կուշտ։
Իրականում ի՞նչ կատարվեց
Սովորական գործարք, որպիսին լինում է Մեծ քաղաքականության հիմնական խաղացողների շրջանում, կամ առհասարակ աշխարհաքաղաքականության մեջ։ Իսկ ավելի կոնկրետ, ամեն մեկն իր շահն ուներ, Սիրիայում ու ողջ ռեգիոնում, ու հասավ դրանց ամբողջական կամ մասնակի բավարարմանը․ Թուրքիայի դեպքում անվտանգության գոտու ստեղծումն էր, Ռուսաստանի դեպքում՝ ամերիկյան զորակազմի մեղմ ասած՝ արտաքսումը Սիրիայի հյուսիսից, Ասադի վարչակազմի դեպքում, կենտրոնախույս ու անկախական տրամադրություններ ունեցող քրդական տարրի սանձահարումը /ի դեպ սա էլ թուրքերի սրտով էր/, ԱՄՆ դեպքում, պատճառաբանությունը դուրս գալու Սիրիայից ու վերջ տալու անիմաստ պատերազմներին, ինչպես նշել էր Սպիտակ տան ղեկավար Դոնալդ Թրամփը։
«Քցվածն» ինչ խոսք քրդերն էին։ Զարմանալի է, որ մոտ քառասուն միլիոնանոց ժողովուրդը, որն ի դեպ բացառիկ անմիաբանություն ունի ինքն իր մեջ, արդեն հարյուր տարի է պայքարում է, բայց աշխարհի «մեծերը» դեռ հարմար չեն գտնում նրանց պետություն ունենալու կարգավիճակին բարձրացնել։
Կարելի է ասել, որ բոլորն էլ հիմա հանգստացան ու կարող են կենտրոնանալ այլ հարցերի վրա։ Ռեգիոնում այլ հարցերի շարքում, թող չափազանց սնապարծ չթվա, սակայն Հայաստանն է՝ Արցախի հիմնախնդրի հետ։ Հիմնախնդրին լուծում է պետք։ Մեղմ ասած՝ ոչ մեկն աշխարհում էլ հավես չի ունենալու ոչ Երևանի, ոչ Բաքվի «նվնվոցը» լսելու։ Միջազգային ահաբեկչությունը կարող է տարածվել դեպի Կենտրոնական Ասիա։ Ճանապարհն անցնում է Կովկասով։ Քադիրովն արդեն անթաքույց կերպով է հայտարարում, որ գերեզմանափոսեր է պատրաստել ահաբեկիչների համար ու անհամբեր սպասում է նրանց «ժամանմանը», որպեսզի այդ գերեզմանափոսերը դատարկ չմնան։
Արցախը, և ուրեմն, ոսկոր է դառնում բոլորի կոկորդին ու պետք է այն մարսել։ Ըստ էության վերջին շրջանում «գլուխը Սիրիայով խառը» Ռուսաստանը կարծես թե հասավ նրան ինչ ուզում էր, ու հիմա հարցը փոքրիկ ու անհնազանդ Կովկասում հարցերը կարգավորելունն է։ Ամենայն հավանականությամբ արդեն այս տարեվերջից կարող են հետաքրքիր դիվանագիտական-քաղաքական զարգացումներ լինել Արցախյան կարգավորման պրոցեսում։
Յակոբ Բերգեր