«Ամուլսարը» կտան ռուսներին, ցույցերը կցրվեն
Հայաստանի 3-րդ հանրապետությունում մի շարք գերշահույթ ապահովող կառույցների և ենթակառույցների գործունեության, շահագործման ընթացքի, դրանց վերաբերյալ հասարակական պահանջներին հաջորդող գործընթացների պատմության ուսումնասիրության արդյունքում հետաքրքիր համընկնումներ կարելի է արձանագրել։
2006 թվական. «Արմենտելի» (հիմնադիրը՝ հունական OTE ընկերություն) դեմ բողոքի ցույցեր էին իրականացվում՝ արդարացիորեն դժգոհելով ընկերության մատուցած ծառայության որակից ու գներից։ Բողոքի ակցիաների ֆոնին «Արմենտելը» վաճառվեց ռուսներին (մի քանի գործարքներից հետո նրա սեփականատերը դարձավ ռուսական «Բիլայն» ընկերությունը)։ Հեռահաղորդակցման որակի և սպասարկման հարցերում ոչինչ չփոխվեց, բայց ցույցերն ավարտվեցին։
2006 թվական. ՀԷՑ-ի սեփականատեր է դառնում ռուսական «Ինտեր ՌԱՕ ԵԷՍ» ընկերության դուստր ձեռնարկություններից մեկը: Մինչ այդ ՀԷՑ-ի դեմ բողոքներ էին կազմակերպվում, քննադատություն էր հնչում ընդդիմադիր և պաշտոնական մամուլում։ ՀԷՑ-ի պաշտոնյաները նշում էին, որ կայանները մաշված են, էլէներգիան բաժանորդներին հասցնելիս կորուստներ են լինում, բաժանորդները պատշաճ չեն վճարում և այլ տրամաբանական պատճառներ, սակայն հասարակությունը և մամուլը շարունակում էին մեղադրել ՀԷՑ-ին։ Տևական «պայքարի» արդյունքում ՀԷՑ-ը տվեցին ռուսներին։ Վաճառքից հետո ոչինչ չփոխվեց որակի և սպասարկման հարցերում, բայց ցույցերն ավարտվեցին։
2017 թվական. «Թեղուտ» հանքավայրի շահագործման դեմ ինտենսիվ ցույցեր էին իրականացվում։ Թեղուտի պոչամբարի պատվարը 2017 թվականին նախաձեռնած ուսումնասիրության արդյունքներով համարվեց անկայուն և վտանգավոր։
2018 թվականի հունվարի 24-ին «Թեղուտի» սեփականատերերը հայտարարեցին, որ հանքի գործունեությունը ժամանակավորապես դադարեցվում է։ Այնուհետև «Թեղուտը» տվեցին ռուսներին (ՎՏԲ)։ 2019-ի հուլիսի 9-ին հանքը վերագործարկվեց, բայց ցույցերն ավարտվեցին, «Թեղուտի» դեմ ցույցեր չեն կազմակերպվում
Մեր օրեր. «Ամուլսարի» հանքավայրի շահագործման դեմ ակտիվ ցույցեր են իրականացվում։ Այն դարձել է ամենաքննարկվող թեմաներից մեկը։ Նախորդ օրինակները հուշում են, որ լուծումը լինելու է նույնը։ Ենթադրելի է, որ «Ամուլսարը» ևս կտան ռուսներին, որոշ ժամանակ այն կփակվի, հետո կվերագործարկվի։ Ոսկին կհանեն-կծախեն, թափոնները կլցնեն գետերը, «թեման» կփակվի, ցույցերը կավարտվեն։
Հետևություն. Թվարկված իրողությունների համեմատական վերլուծությունը հանգում է պարզ եզրակացության։ Եթե ցույցերն ու քննարկումներն ավարտվում են նշված կառույցները, ենթակառույցները ռուսներին տալուց հետո, ապա կարելի է ենթադրել, որ դրանց շուրջ ըդվզումների և քննարկումների տակ, բնապահպանական և բիզնես շահերից զատ, խնդիր է եղել՝ այդ գերշահութաբեր օղակները ռուսներին տալը։
Յակոբ Բերգեր